Sikkim en Bhutan Festival reis

Een rechtstreekse vlucht brengt u naar New Delhi, de hoofdstad van India, waar u rond middernacht aankomt. Na de douaneformaliteiten wordt u voor een korte nachtrust naar een hotel in de stad gebracht.

Vandaag vertrekken we in de ochtend naar Bagdogra, de luchthaven voor Sikkim en omstreken. Bij helder weer heeft u tijdens deze vlucht al een prachtig zicht op de bergreuzen van de Himalaya! Vraag bij het inchecken om een zitplaats aan de linkerkant. Bij aankomst in Bagdogra maakt we kennis met de gids en chauffeurs die ons de komende dagen zullen begeleiden. We rijden meteen verder naar Darjeeling, een tocht van zo’n drie uur. Onderweg zien we al de eerste theeplantages. Het is een prachtig gezicht, de groene plantages met op de achtergrond de wit besneeuwde bergen! ’s Middags kunt u op eigen gelegenheid Darjeeling (2134 meter) verkennen. Het is een aangenaam stadje dat in de 19e eeuw door de Britten werd gebouwd. In de warme zomermaanden trok men hier vanuit de steden naartoe, om in de bergen de hitte te ontvluchten. Nog steeds heeft het plaatsje een overwegend Brits karakter, met veel highschools en Engelse winkeltjes langs de The Mall, de boulevard.

De hele dag heeft u de tijd om Darjeeling en omgeving te verkennen. Er zijn diverse Tibetaanse kloosters die u kunt bezoeken, want er wonen veel gevluchte Tibetanen in deze streek. Liefhebbers kunnen een ritje maken met de stoomtrein naar Ghoom en daar het Tibetaanse klooster Yiga Choling bezoeken. Het nabij gelegen klooster Bhutia Busty is ook zeker een bezoek waard. Treinkaartjes, van ongeveer 10 euro, kunt u zelf in Darjeeling kopen. De omgeving van Darjeeling leent zich uitstekend voor wandelingen langs de theeplantages, waarbij u het proces van de theeproductie van dichtbij kunt bekijken. Wie zich liever weer even in vervlogen koloniale tijden wilt wanen, kan ’s middags genieten van een high tea in het luxe Windamere Hotel.

Liefhebbers kunnen in alle vroegte (circa 04.30) opstaan om vanaf Tiger Hill de zonsopkomst over de bergreus Kanchenjunga (8598 meter) te bewonderen. Bij helder weer kunt u daarbij een groot deel van de Himalaya zien, inclusief de Mount Everest! Het is een prachtig gezicht om deze witte piek als eerste door de zonnestralen verlicht te zien. In een uur of vijf reizen we vervolgens door naar Pelling en maken we voor het eerst kennis met de Indiase deelstaat Sikkim. De rit voert door een prachtig berglandschap vol theeplantages en zakt uiteindelijk af naar de Teesta Rivier. In het voorjaar ziet u hier veel rododendrons en in de wintermaanden bloeien hier reusachtige rode kerststerren. Pelling prachtig gelegen op 2150 meter. Het kleine dorpje bestaat tegenwoordig voornamelijk uit hotels en restaurants, maar biedt een schitterend uitzicht over de Himalaya met als uitschieter de bergreus Kanchenjunga die u vanmorgen al in alle vroegte heeft bewonderd. ’s Middags bezoeken we het Sangachoeling klooster, het op één na oudste klooster van Sikkim, gelegen op een heuveltop. Het is mogelijk, voor wie wil, om vanaf het klooster terug te wandelen naar Pelling. ’s Avonds kunt u misschien ergens ‘chang’ drinken, het lokale roggebier, gemaakt van gegiste rogge waarop heet water wordt gegoten. Het brouwsel smaakt een beetje naar Japanse sake!

’s Ochtends bezoeken we eerst het indrukwekkende kloostercomplex van Pemayangste. Dit is een van de oudste, mooiste en belangrijkste kloosters van Sikkim. Het klooster behoort tot de Nyingma-stroming, de oudste stroming binnen het Tibetaanse boeddhisme. Vervolgens rijden we verder naar Rabdenste, dat van 1670 tot 1814 de hoofdstad van Sikkim was. Hier zien we de karakteristieke stenen stupa’s met op de achtergrond de machtige Kanchenjunga. Het is hierna nog een uurtje rijden naar het kleine en heilige meer van Khecheopari, waar we uiteraard ook een stop maken voordat we verder rijden naar het landelijke dorpje Yuksom.

Yuksom is schitterend gelegen op 1780 meter, te midden van bergen, heuvels en meren. Dit was de eerste hoofdstad van Sikkim, gesticht in 1641. Uit deze tijd stamt ook nog de Norbugang stupa. In de omgeving kunt u mooie wandelingen maken. Een stevige, steile wandeling van een paar uur brengt u naar het Dubdi klooster, hoog gelegen boven Yuksom. Het is een van de oudste klooster in Sikkim en stamt uit 1701. Indien u het klooster wilt bezoeken, probeer dan in het dorp wel eerst de sleutel te achterhalen, want het complex is meestal gesloten. Indien u liever niet wilt wandelen; het klooster is sinds kort ook over de weg bereikbaar.

Een kleine twee uur rijden brengt ons naar misschien wel het mooist gelegen klooster van Sikkim, Tashiding. Een pad, omgeven door gebedsvlaggen, loopt naar een heuveltop met een uitzicht op alle bergen in de wijde omgeving. In de verte kunt u aan de ene kant Ravangla zien liggen en aan de andere kant Pelling en Rabdentse. Het klooster van Tashiding is het heiligste klooster van Sikkim. Rondom het klooster liggen diverse boerderijtjes, wat het een heerlijke, rustgevende en landelijke sfeer geeft. Gangtok is een klein, levendig stadje en heeft net als Darjeeling ook een moderne boulevard (mall) waar u gezellig kunt winkelen. Bij genoeg tijd kunt u vanmiddag naar het Enchey klooster wandelen, dat recentelijk geheel is gerenoveerd. Of u kunt een bezoek brengen aan het interessante Instituut voor Tibetologie, waar u een van ’s werelds grootste collecties Tibetaanse boeken en andere kunstvoorwerpen aantreft. Natuurlijk kunt u ook gewoon lekker wat over de bazaar slenteren.

We vertrekken naar Phuentsholing, zo’n acht uur rijden van Gangtok. Onderweg bezoeken we het Rumtek Klooster, het grootste van Sikkim en thuisbasis van de Karmapa, leider van de Kagypa sekte (de Zwarthoeden). We bezoeken zowel het oude als het nieuwe klooster van Rumtek. De Karmapa zelf woont er niet, want India durft het niet aan om de huidige incarnatie op de troon te installeren, uit angst voor problemen met buurland China. Vervolgens verlaten we Sikkim en zijn we weer in West-Bengalen. De inwoners zelf zouden overigens liever een zelfstandige Gurkha staat uitroepen, aangezien ze zich benadeeld voelen door de Bengaalse overheid in Kolkata. Deze Gurkha staat zou dan ook Darjeeling moeten bevatten. We rijden naar de Bhutanese grens (Jaigaon). Bij het immigratiekantoor maken we kennis met onze Bhutanese gids en onze nieuwe chauffeurs. De douaneformaliteiten worden doorgaans snel afgehandeld en we overnachten aan de Bhutanese kant in Phuentsholing. Bij voldoende tijd kunnen we hier vandaag nog het Zangto Pelri klooster bezoeken. Phuentsholing is een typisch grensplaatsje, met alle handel en wandel die daarbij hoort. Slenterend door het stadje vallen meteen al een paar typische Bhutanese uitingen op; de karakteristieke bouw van de huizen, de traditionele kledij van de bevolking (de gho voor mannen en de kira voor vrouwen) en de vele rode pepers die in trosjes te drogen hangen aan de raamkozijnen. De peper is een veel gebruikt ingrediënt in de erg pittige Bhutanese keuken, het nationale gerecht is bijvoorbeeld ‘chilli with cheese’. Gelukkig wordt er voor westerlingen een stuk milder gekookt. Omdat alle maaltijden in Bhutan zijn inbegrepen wordt er meestal gezamenlijk gegeten in de hotels. Bhutan is van oudsher een geïsoleerd en gesloten land. De bergenketens vormen een natuurlijke scheiding met de buurlanden, en daarnaast was het land lange tijd niet toegankelijk voor toeristen. De voorlaatste 4e koning, Jigme Singye Wangchuk, heeft tijdens zijn machtsperiode langzaam het land ontsloten voor de buitenwereld en de eerste toeristen toegelaten. Deze koning is in het westen vooral bekend geworden vanwege zijn opmerkelijke filosofie over de ontwikkeling van het land, waarbij liever naar het Bruto Nationaal Geluk wordt gekeken dan het Bruto Nationaal Product. In maart 2008 heeft hij vrijwillig de macht overgedragen aan zijn zoon Jigme Khesar Namgyal Wangchuk, een gebeurtenis die samenviel met de eerste democratische verkiezingen in het land. De koning is nog wel formeel staatshoofd maar kan tegenwoordig worden afgezet door het parlement. De nog jonge nieuwe koning is, net als zijn vader, erg populair bij de lokale bevolking. Zijn portret hangt in de bijna alle huizen en winkels prominent aan de muur en menig Bhutanees draagt trots een button met zijn afbeelding.

Vanuit Phuentsholing reist u 's ochtends vroeg in ruim vijf uur naar Haa, een prachtige vallei op de grens met Tibet. Deze vallei wordt nog maar weinig bezocht. Het is een mooie route via de hoogste pas in Bhutan, de Cheli La (3988 meter), die immer bezaaid is met gebedsvlaggen. Hiervandaan heeft u een prachtig uitzicht op de besneeuwde bergketens met de imponerende piek van de Jhomolhari (7314 meter) als hoogste punt. In de vallei bezoekt u het dorpje en de plaatselijke dzong. U bent 's middags te gast bij een lokale boerenfamilie die u met een traditionele maaltijd zal verblijden. Het eten in Bhutan is van oorsprong vrij eenvoudig. Er zijn imeers niet overal groentes makkelijk te krijgen en vlees is een luxe. De meeste mensen eten rijst of boekweit, chapati en rode pepers met kaas. Een curry van aardappelen komt ook voor. Yakboterthee wordt overal gedronken; het is een zoute vettige thee! Best te doen zolang u maar niet aan thee denkt. Afhankelijk van het seizoen worden er paddestoelengerechten gegeten en bonen. Verwacht geen uitgebreide keuken met veel vlees. Vlees is kostbaar en daarbij zijn vrome boeddhisten vegetarisch. Na een late lunch reist u verder naar Paro, een lange maar mooie rit. In de loop van de avond komt u aan in Paro. Paro is een klein en sfeervol provinciestadje gelegen in een mooie vallei te midden van rijstvelden. Aan de rand van Paro ligt de Paro dzong, een vierkant bouwwerk dat u via een ophaalbrug betreedt. Het is een ingenieus bouwwerk met diverse binnenplaatsen, tempels en administratieve ruimtes. Het zal u vast niet verbazen dat deze prachtige dzong het decor vormde voor de beroemde film ‘Little Buddha’ van Bernardo Bertolucci. Vlak boven de dzong ligt het Nationaal Museum, gevestigd in de oude wachttoren (ta dzong) behorende bij de dzong van Paro. Het is een interessant museum en in de vele ronde gangen zijn vele kunstschatten te bewonderen. Het geheel geeft een mooi overzicht van de geschiedenis en het dagelijkse leven in Bhutan.

Niet ver buiten Paro ligt Taktshang Goemba, het Tijgernestklooster. Door zijn spectaculaire ligging, hangend aan een steile rotswand, is dit verreweg het beroemdste klooster van Bhutan. Het is een mooie, maar pittige wandeling naar het klooster. Het pad loopt vrijwel non-stop bergopwaarts. Na ongeveer een uur bereikt u het eerste uitzichtpunt bij het theehuis. Hier kunt u onder het genot van een drankje genieten van het uitzicht op het klooster aan de overkant. Eventueel kunt u tot aan het theehuis ook per paard naar boven, maar bespreekt u dit dan wel van tevoren met uw gids zodat die dat op tijd kan regelen. Liefhebbers kunnen vanaf het theehuis nog verder wandelen om het klooster zelf te bezoeken. Het pad voert dan verder over in de rotsen uitgehouwen trappetjes, omgeven door wapperende gebedsvlaggen. Bij betreding van het klooster dient u uw tas en camera af te geven, want u mag binnen niet fotograferen. Ook dient u respectvol gekleed te gaan, dus geen blote armen en benen, en het liefst niks nauwsluitends. Zorg dat u wat kleingeld paraat houdt, zodat u in de tempels eventueel een kleine donatie kunt doen, net als de lokale bevolking. U kunt diverse ruimtes in het klooster bezichtigen, waaronder de grot waarin Guru Rinpoche drie maanden zou hebben gemediteerd. Tijdens een brand in 1998 werden grote delen van het klooster verwoest, maar deze grot bleef op wonderbaarlijke wijze vrijwel onbeschadigd. Het klooster is inmiddels weer helemaal heropgebouwd. Bij voldoende rijd en belangstelling kan het dorpje Dzongzhaka bezocht worden. Dit dorpje lijkt net als het Tijgersnest te hangen aan een klif. Het is bijzonder door de ligging (en het uitzicht op een deel van de Paro Vallei) maar ook om de vier kleine en zeer oude familietempels die hier zijn gebouwd. De mensen die er wonen beheren de tempeltjes. Als u geluk heeft is er iemand thuis die u binnenlaat: een hele mooie gelegenheid om wat dichter bij de Bhutanese bevolking te komen. Dit bezoek is niet dagvullend. U kunt daarnaast bijvoorbeeld op eigen gelegenheid een wandeling maken.

U rijdt in een kleine twee uur naar de hoofdstad van Bhutan. Hoewel Thimpu tegenwoordig een echte stad is – het is de enige plaats in Bhutan met verkeerslichten – doet de sfeer nog steeds wat dorps en kleinschalig aan.Zodra u aankomt in Thimpu zal de Bhutanese gids een programma voorstellen voor vandaag en morgen. In dit programma zitten de belangrijkste bezienswaardigheden van Thimpu. Het kan altijd zo zijn dat het programma wegens onvoorziene omstandigheden ter plekke moet worden bijgesteld. Wij lichten hier een aantal bezienswaardigheden uit. Het is mogelijk om een bezoek te brengen aan de groente en fruitmarkt van Thimpu. Nog steeds wordt de markt als de plek gezien waar je je inkopen doet voor de maaltijden binnenshuis. De Nationale Memorial Chorten (Bhutanese stupa) in Thimpu is gebuwd ter herinnering aan de derde koning van Bhutan; Jigme Dorji Wangchuck die regeerde van 1952 tot 1972. Aan de rand van de stad ligt de Takin Zoo. De takin is het nationale dier van Bhutan en lijkt haast wel een fantasiedier! Een groot rund, lijf van een rendier en een hoofd als ..tja…een gnoe? In Thimpu ligt het grootste boogschietstadion van het land waar vaak wedstrijden plaatsvinden. Boogschieten is de nationale sport in Bhutan en een wedstrijd trekt altijd veel bekijks. of de nationale Vredes Chorten bekijken. Maar het is ook leuk om gewoon even lekker wat door de stad te wandelen, in de hoofdstraat zijn tal van winkeltjes en pleintjes waar u vanaf een bankje het dagelijkse leven kunt gadeslaan. De mogelijkheid bestaat om vandaag of morgen ook de imposante Trashichodzong van Thimpu. Een dzong is een typisch Bhutanese bouwwerk dat u gedurende uw reis door Bhutan in veel plaatsen kunt bewonderen. Het is een gefortificeerde nederzetting en herbergt zowel de provinciale geestelijke als wereldlijke macht. Een soort abdij en provinciehuis ineen dus. De Bhutanese mannen moeten bij het betreden van de dzong hun traditionele sjaal dragen waaruit hun rang blijkt (bijvoorbeeld burger of ambtenaar), ook mogen ze de dzong alleen betreden in hun verplichte Bhutanese kledij en met leren schoenen. Hoewel u de meeste dzongs tegenwoordig als toerist mag bezoeken, kunt u nooit in alle gedeelten komen, er zijn altijd ruimtes waarin gewerkt wordt of heilige ruimtes die afgesloten zijn. Gelukkig blijft er vanaf de binnenpleinen genoeg over om te bewonderen. Toeristen hoeven zich niet aan kledingvoorschriften te houden, maar uiteraard dient u wel decent gekleed te gaan. De dzong van Thimpu herbergt de werkvertrekken van de koning, wiens paleis er schuin tegenover ligt. De veiligheidscontrole voor het betreden van deze dzong is dan ook een stuk strenger dan elders in het land.

Vanaf de Thimpu vallei begint de stijging naar de Dochu La pas (3140 meter). Uiteraard maken we hier even een stop. Niet alleen is de pas bezaaid met stupa’s en gebedsvlaggen, bij helder weer heeft u ook een prachtig uitzicht op de bergen. De Punakha dzong, is de belangrijkste en de mooiste van het land. Met een beetje geluk kunnen we naar binnen om de prachtige gebedshal te bewonderen. de dzong zelf is gesitueerd bij het het samenvloeien van twee rivieren. De dzong was de winterresidentie van de koninklijke familie. Nog steeds verhuist het religieuze centrum van thimpuhu in de winter naar Punakha, waar het normaal gesproken veel warmer is, omdat het een stuk lager ligt.

We rijden verder naar het oosten, een mooie tocht waarbij kort voor we de Pele La pas (3420 meter) oversteken het plaatsje Wangdue passeren waar u de ruïne van een grote dzong ziet liggen. In 2012 brandde de dzong bijna geheel af, er wordt inmiddels hard gewerkt aan het herstel. Niet ver voor Wangdue, ligt het klooster Chimi Lhakhang gebouwd door de ‘Divine Madman’ een legendarisch figuur uit de Bhutanese geschiedenis. Hij was er van overtuigd dat een losbandig leven met veel plezier de weg naar het nirvana openlegt. Overal in het land ziet u fallussymbolen geschilderd op muren en deuren, een herinnering aan het wilde liefdesleven van deze populaire heilige. Ook tijdens de festivals worden soms fallussymbolen gebruikt. Na ongeveer een uur rijden na de Pele La passeren we de chorten van Chendebji, een Nepalese chorten die sterk doet denken aan de Swayambunath Stupa in Kathmandu. Niet veel later kunnen we het stadje Trongsa al zien liggen. In Trongsa bezoeken we de dzong. De dzong is spectaculair gelegen is een van de mooiste in Bhutan! Aan het einde van de middag kunnen we deze dzong bezoeken, mits opengesteld voor publiek, want Trongsa is een actief administratief en religieus centrum en de dzong is daardoor niet altijd toegankelijk. Het gezellige hoofdstraatje is leuk om even doorheen te wandelen. Het Watch Tower museum is erg mooi. Het is prachtig gerestaureerd met behulp van Oostenrijk en het huist belangrijke antieke (boeddha) beelden en de beroemde Havikkroon van de Koning van Bhutan!

Meteen na Trongsa begint de stijging naar de Yotong La pas (3425 meter), een uurtje klimmen. Dan is het nog een uur of twee rijden naar de Bumthang vallei, waar we overnachten in het plaatsje Jakar. Dit is de komende dagen onze basis in de Bumthang vallei. Bhumtang is in feite een verzamelnaam voor vier valleien in centraal Bhutan; Chokhor (Jakar), Tang, Ura en Chumey.   Onderweg zullen we lunchen bij een Bhutanes familie. In een traditioneel huis verstopt achter een kleine groene boomgaard en omringd door kleurige bloemen. Een brede houten trap geeft toegang tot de eerste etage waar de familie woont. Beneden is de keuken, opslagplaats voor meel en granen en het leefgedeelte voor de beesten. U doet uw schoenen uit bij binnenkomst. De familie leeft rond de platbuiskachel. Ze zitten dan rondom op banken met tapijten erop. Een van aangrenzende kamers is de altaarkamer met serene boeddhabeelden, kleurrijke yakbotersculturen als offer aan de boeddhistischebeelden, Thankha's, offersjaals en religieuze muziekinstrumeten. Een prachtige kleine ruimte. Een dergelijke altaarkamer is normaal in de rijkere Bhutanese huizen. De familie zal u hartelijk ontvangen met een traditionele, Bhutanese lunch. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn te vinden in Chokhor en wanneer men het over Bhumtang heeft, bedoelt men vaak Chokhor. Vanuit Jakar kunnen we de komende dagen diverse kloosters bezoeken. Ook het dorpje zelf is de moeite waard om even wat doorheen te wandelen, een restaurantje te bezoeken of om wat te winkelen. Uiteraard vindt u ook hier een dzong, die van Jakar. Het bouwwerk ligt aan de rand van de stad in de bergen met hoge, imponerende muren en met een uitzicht over de weide omgeving.

In de Bumthangvallei kunnen we gaan wandelen door de vallei en onderweg een aantal kloosters bezoeken. De wandeling is grotendeels vlak, maar uiteraard kunnen niet-wandelaars ook met onze eigen bus op pad gaan. Als eerste gaan we naar Kurjey Lhakhang, een van de meest indrukwekkende kloosters, bestaande uit drie tempels. Eén van deze tempels is in opdracht van de koningingrootmoeder gebouwd. In de tempel bevindt zich een heilige grot waarin Guru Rinpoche gemediteerd zou hebben, nadat hij de demonen versloeg en Bhutan het Tibetaans boeddhisme bracht. Een wandeling van zo’n twee uur voert langs diverse kloosters en weer terug naar Jakar. Onderweg passeren we Tamshing Goemba en Konchogsum Lhakhang, waar we natuurlijk ook een kijkje kunnen nemen.

We maken een lange reisdag van ruim 10 uur vanuit het centrale deel van Bhutan verder richting het oosten. Onderweg steken we meerdere kleine passen over. We rijden door een prachtig landschap. Het is alsof je door een sprookje rijdt. Hoge cipressen begroeid met mossen als enge monsters op stelten die je tegemoet komen lopen. Zigzag-wegen langs steile kliffen. Kleine groene weilanden met kleine houten hutjes met gebogen gevlochten daken. De weg slingert langs steile bergwanden, af en toe stroomt een waterval zelfs dwars over de weg. Onderweg komen we langs het Thrumshing Nationaal Park rond de pas met dezelfde naam. Deze omgeving is ongrijpbaar. Hoge cipressen die ver boven andere vegetatie uitsteken, geven de rit een majesteitelijke sfeer. Watervallen en rododendrons die bloeien in de lente, omringen de kronkelige weg. Lianen en mossen slingeren zich om enorme hoge bomen met grote bladeren. Bladeren zo groot als dienbladen. Wilde orchideeën die als aapjes aan een tak hangen. Bomen met wijd bloeiende rode bloemen. Trompetplanten hangen aan de kant van de weg. Her en der sjokken zwart-wit gevlekte koeien met enorme hoorns langs de weg. Hybride koeien die lijken op een kruising tussen fries stamboekvee en een Indiase trekos. Onderweg kunnen we Ura bezoeken, één van de mooiste gesitueerde dorpjes in Bhutan, waar we even de benen kunnen strekken. Mongar is geconcentreerd gebouwd op een berghelling, in tegenstelling tot de plaatsen in West- en Centraal-Bhutan die meestal op de bodem van de vallei liggen. Natuurlijk heeft Mongar een dzong die u kunt bezoeken. Wie 's middags niet onderweg wil zijn, kan zichzelf vandaag vast en zeker vermaken in dit gezellige stadje.

U rijdt in een uur of vier naar Trashigang Maar liefhebbers kunnen er ook voor kiezen om een wandeling te maken naar het dorpje en de tempel van Ri Dazi. Het is een uur of drie wandelen naar Ri Dazi, totale wandeling dus 6 uur. Met stops en bezichtiging Ri Dazi bent u dus een volle dag onderweg. Maar u wandelt door een weinig bezocht gebied over kleine paadjes en door rijstveldjes naar de huizen beneden, waarin soms meerdere families wonen. Met een beetje geluk wordt u binnen uitgenodigd op de koffie en getrakteerd op mandarijnen en gestampte mais, het traditionele volksvoedsel hier. Op deze manier komt u dichterbij de Bhutanese bevolking en haar natuur. Voel Bhutan hier op uw huid! De dorpen onderweg zijn geen echte dorpen met een kern, meer een verzameling huizen bij elkaar in de buurt. Je maakt wel inbreuk op het leven daar, maar de mensen vinden het ook heel leuk dat er eens wat gebeurt in hun dorp. Het kan zijn dat door het weer of andere onverwachte situaties niet Ri Dazi wordt aangedaan maar een andere dorp. De gids zal dit dan met u bespreken.     Trashigang is geconcentreerd gebouwd tegen een steile bergwand aan. De straten zijn met elkaar verbonden door middel van smalle trappetjes. Het centrale plein van Trashigang is erg gezellig. Hier staan wat fruit- en groente-handelaars rondom de kiosk. Een aantal winkeltjes rondom het plein geven het geheel een leuke sfeer. Het restaurantje bij de bakker in de hoek is een aanrader. Dit restaurant serveert het beste eten van heel Oost-Bhutan!

Trashigang heeft ook een dzong, maar niet zo groot en imposant als u later zult zien. Maar het is een gezellig stadje, met veel kleine winkeltjes en wat theehuizen. Ons hotel ligt buiten het centrum en is luxueus en sfeervol. Het eten is van eigen land en organisch geteeld: het hotel bakt zijn eigen volkoren brood. Indien in deze buurt een festival plaatsvindt is de kans aanwezig dat we niet in dit hotel verblijven maar in een huis van een Bhutanese familie. Indien er geen festival plaats vindt kunt u kiezen om vandaag in het hotel te blijven en in de buurt te wandelen, in Trashigang door te brengen of een uitstap te maken naar Trashi Yangtze. Dit dorp is ruim twee uur rijden. De weg ernaar toe is prachtig. In Tashi Yangzi kunt u een kora (met de klok mee) lopen om de imposante Kora chorten. Deze plaats heeft ook een kunstacademie die u kunt bezoeken. De studenten laten u graag hun werk zien. Op de terugweg vlakbij het bijna verlaten handelsdorpje Duksum (we hebben ons laten vertellen dat dit kwam door een overstroming waarna deze plek nagenoeg is verlaten) ligt Gom Kora. En klein kloostertje met een knalgeel dak dat mooi is gelegen aan die rivier die ver beneden de klif voorbij dondert. In deze tempel kunt u hele mooie oude fresco’s zien en levendige diensten meemaken. De centrale figuur van deze tempel is Guru Rinpoche die hier zo lang heeft gemediteerd dat hij een afdruk heeft achtergelaten in de immens grote rotsblok net achter de grote tempel. Het perfect gevormde stenen ei van Garuda ligt hier naast om opgetild te worden. Ons lukte het niet. U wel?

Een lange reisdag vandaag, maar ook een spectaculaire tocht van Trashigang naar de grensplaats Samdrup Jongkhar. Langzaam daalt de weg slingerend langs honderd meter diepe ravijnen, die soms volledig onzichtbaar zijn door het wolkendek. Links en rechts ziet u kleine dorpjes in de bergen, vaak alleen lopend te bereiken. Het is af en toe onbegrijpelijk hoe de huizen ooit tegen deze steile bergwanden zijn gebouwd! Onderweg passeren we het plaatsje Khaling, gelegen in een mooie kleine vallei. Bij voldoende tijd kunnen we hier de school voor blinden bezoeken, de enige in het land. Ook kunnen we misschien een kijkje nemen in het Khaling Textile Weaving Centre, waar vrouwen uit heel Oost-Bhutan naar toe komen om te leren weven met zijde. U slaapt in of bij de grensplaats Samdrup Jongkhar. Wandelend door Samdrup Jongkhar waant u zich een beetje in India, het wemelt er van de Indiase handelaren en winkeltjes met typisch Indiase producten.

In de loop van de ochtend verlaat u Bhutan en bent u terug in Noord Oost India. In een uur of vier rijdt u door de provincie Assam naar de luchthaven van Guwahati. Hier stapt u op de vlucht naar New Delhi om daarvandaan 's nachts de vlucht naar Schiphol te nemen. Het verblijf op de luchthaven is op eigen gelegenheid.

2016 De reis van 10 januari maakt geen festival mee. De reis van 10 februari maakt in de Bumthang vallei het kleinschalige Bull Mani festival mee en onderweg naar Mongar op dag 16 het Tangsibi festival. De reis van 13 maart maakt op dag 9 en dag 10 het Paro festival mee in en om de Paro Dzong. De reis met vertrek op 4 april maakt op dag 14 in de Chumey vallei het Domkhar festival mee en op dag 15 in de Bumthang vallei het Ura festival.   De reis met vertrek op 10 oktober maakt het grote Thimpu festival mee, alsmede het Tangbi festival in Bumthang en het Phongmey Temple festival in de omgeving van Trashigang. De reis van 2 november maakt  het Praker festival en het Jakar festival mee, beide in de Bumthang vallei De reis met vertrek op 26 november bezoekt in de Bumthang vallei het Tang Valley Namkha Festival mee. In de omgeving van Trashigang bezoeken we het Shangphu festival alsmede het Bikhar festival. Tijdens de reis met vertrek 27 december bezoeken we in Trongsa het Trongsa festival.

U kiest voor een avontuurlijke reis, door een regio waar vele omstandigheden (weer, klimaat, politiek, autopech, gewijzigde vlucht- en/of treinschema etc.) ervoor kunnen zorgen dat we genoodzaakt zijn de route te moeten wijzigen. De kwaliteit van accommodatie, vervoer, sanitaire voorzieningen, communicatievoorzieningen zijn anders en vaak minder dan u thuis gewend bent. Vaak moet u even wennen aan het andere klimaat en de andere keuken en eetgewoonten. De plaatsen van accommodatie zijn afhankelijk van beschikbaarheid en kunnen afwijken van hierboven beschreven. Een flexibele houding, een goed incasserings- en uithoudingsvermogen zijn dus een eerste vereiste voor een avontuurlijke reis door deze regio.

Het bijwonen van een festival is een bijzondere gebeurtenis; niet alleen is het goed voor het karma, het is ook een belangrijk sociaal evenement en van heinde en verre komt men, vaak paasbest gekleed, bij elkaar om samen feest te vieren. Tijdens een tshechu worden gemaskerde dansen opgevoerd door de monniken van het klooster. Families installeren zich compleet met kleedjes en picknickmanden langs de rand van de dansvloer, toeschouwers verdringen zich om een glimp op te vangen van de dansers. In uitbundige kleurige gewaden en met spectaculaire maskers op draaien de dansers rond over het plein in ingewikkelde patronen. Daarbij worden ze begeleid door de opzwepende klanken van trommels, cimbalen en hoorns en soms door het sonore gezang van monniken langs de kant. In hun lange rokken ruisen ze voorbij en met hun vlindermouwen zwiepen ze door de lucht. Sommige dansers zijn geheel in trance. Welke dansen we precies zullen zien, is nooit helemaal bekend. Er zijn wel dansschema’s, maar op elk festival worden deze weer in een andere volgorde uitgevoerd. Misschien zien we vandaag wel de Shacham Dans, een dans die de overwinning uitbeeldt van Guru Rinpoche over de kwade Windkoning, en waarbij de dansers gele rokken dragen op kniehoogte en grote maskers van herten. Of de Dans van de Zwarte Hoeden; deze Black Hat Dancers zijn yogi’s die de macht hebben om leven te nemen en te geven. Ze dragen grote zwarte hoeden, vilten laarzen en kleurrijke brokaten jurken met lange vlindermouwen.In het festival wordt de Indiase meester Guru Rinpoche (ook wel Padmasambhava genoemd) geëerd. Guru Rinpoche is de belangrijkste heilige in Bhutan. Rond 800 verspreide hij het Tantrisch boeddhisme (ook wel Vajrayana of Mantrayana) vanuit India over de Himalaya en ook in Bhutan. Hij is de stichter van de Nyingma-school, de oudste stroming binnen het Tibetaans boeddhisme. De opgevoerde kloosterdansen vertellen allemaal de verhalen uit zijn leven. De tshechu’s vinden normaal gesproken plaats rond de 10e dag van de maand volgens de Bhutanese kalender, maar de precieze data veranderen soms nog in aanloop naar een festival toe. U heeft de hele dag de gelegenheid om een festival bij te wonen. De monnikendansen worden afgewisseld met het nodige volksvermaak; clowns die de menigte aan het lachen proberen te maken en optredens van lokale zang- en dansgroepjes. Daarnaast vinden er veel andere activiteiten plaats; vaak is er een soort kermis in het dorp, compleet met goktentjes, marktkraampjes, eetstalletjes en natuurlijk boogschietwedstrijden, de nationale sport van Bhutan. Uiteraard kunt u zelf ook, samen met de lokale bevolking, aan deze activiteiten meedoen.

Op deze reis bezoekt u een of meerdere festivals. Het bezoeken van zo’n festival is een bijzondere gebeurtenis en vaak een extra toegevoegde waarde op de reis en de te bezoeken plaatsen en bezienswaardigheden. De data van veel festivals in Azië worden weliswaar van tevoren bekend gemaakt, maar kunnen in de loop der tijd naar het festival toe soms wijzigen, afhankelijk van bijvoorbeeld de maanstand of besluiten van lokale of nationale autoriteiten. Indien dit voorkomt zal Dimsum Reizen trachten, waar mogelijk, het programma aan te passen om het festival alsnog in te passen in de route. In uitzonderlijke gevallen kan voorkomen dat het festival dusdanig van data of locatie veranderd is, of dat het zelfs geannuleerd is, dat een bezoek aan het festival tijdens de geplande reis niet mogelijk is. Dit zullen we z.s.m. bekend maken aan de deelnemers, maar het is geen geldige reden om de reis te annuleren.