Armenië en Iran reis

De eerste twee dagen is Yerevan je uitvalsbasis. Het centrum van de stad is goed te belopen. In het midden ligt het Plein van de Republiek, met daaromheen overheidsgebouwen en musea. Het historisch museum vertelt de geschiedenis vanaf de prehistorie tot ruwweg 1900. De Nationale Galerie, in de Sovjettijd uitgegroeid tot het derde kunstmuseum van het land, biedt een prachtige collectie schilderijen, van een keur van Europese meesters, maar ook Armeense en Aziatische kunstvoorwerpen.   Bijzonder is het Matenadaran, het museum waar zo’n 14.000 oude Armeense manuscripten worden bewaard. Weinig daarvan wordt tentoongesteld, maar evengoed wordt het je hier duidelijk hoe belangrijk de taal en het schrift zijn voor de Armeense cultuur. Er zijn nog veel meer musea in Yerevan, ook vele kleinere. Het meest bijzondere daarvan is de Ervand Kochar Galerie, gewijd aan een van de grootste Armeense kunstenaars van de negentiende eeuw.   Een andere plek waar u zeker even terecht zult komen, is de zogenaamde Cascade, de Waterval. Gelegen tegen een van de heuvels biedt deze kunstmatige waterval, uitgevoerd in massief communistisch beton, een prachtig uitzicht over de stad. Oorspronkelijk werd het in de jaren tachtig gebouwd als oorlogsmonument, maar het was nog niet af toen de Sovjetunie uit elkaar viel. Inmiddels wordt er hard aan gewerkt om het alsnog af te maken, en zal er ook een Museum voor Moderne Kunst gevestigd worden. De Waterval is sinds jaar en dag al een plek waar bij het vallen van de avond lokale jongeren zich verzamelen om te flirten en te flaneren.

Vandaag brengt u een bezoek aan ’s lands religieuze centrum: Echmiadzin. Deze kathedraal ligt een eind buiten Yerevan, en is de oudste van het land. De mythologie wil dat Gregorius de Verlichter, de brenger van het christendom in Armenië rond het jaar 300 na Christus, een visioen had over Christus die neerdaalde uit de hemel, en drie keer met een gouden hamer op de grond sloeg. Op deze plek verrees een gouden zuil, en daaruit ontstond de kathedraal. In de loop der eeuwen is er natuurlijk van alles veranderd in de kerk, maar de basis is nog hetzelfde als in den beginne. Het museum bergt vele khachkars, de voor Armenië zo typerende fraai gedecoreerde grafstenen. Die zal je op deze reis nog vaak tegenkomen. Ook in het museum vind je de lans waarmee Jezus in zijn zij verwond zou zijn, alsook een stuk hout van de Ark van Noach.

Vandaag bezoekt u Garni en Geghard. Garni ishet enige monument uit de Grieks-Romeinse periode, een soort van miniatuur-Parthenon. Het ligt temidden van prachtige groene valleien. Nog weer even verder, aan het eind van de vallei ligt het Geghard-klooster. Geghard betekent ‘speer’, en is vernoemd naar de speer die je nu in het museum van Echmiadzin kunt zien. Het kloostercomplex ligt prachtig tegen de bergen aangevleid. De kerk zelf ligt deels in een grot, wat bijdraagt aan de mystieke sfeer. Achter de kerk vind je een verzameling khachkars, waaronder een paar van de mooiste van het land. Als u het kloostercomplex in het weekend bezoekt, dan is er grote kans op een gezellige, maar plechtige drukte. Grote kans ook dat u kennis zult maken met Armeense religieuze gezangen. Vervolgens reist u verder naar het Sevan Meer, een van de drie heilige Armeense meren (naast het Van meer in Turkije en het meer van Urmieh in Iran). Meer dan honderd kilometer strekt het meer zich uit. Ooit was dit meer nog groter. Grootscheepse irrigatiewerken, in de sovjettijd begonnen onder Stalin (en bedacht door dezelfde meneer Manasserian, die zich ook bezighield met het verlagen van de waterspiegel in het Aral-meer, resulterend in een ecologische ramp), hebben er toe geleid dat de spiegel van het water zo’n 17 meter is gedaald, met alle gevolgen van dien. Sinds de jaren tachtig probeert men de waterspiegel weer op het oorspronkelijke niveau te krijgen, wat maar zeer moeizaam lukt.   Evengoed ligt het meer er prachtig bij. In Sevan brengt u een bezoek aan Sevanavank, het klooster van Sevan, dat vroeger op een eiland lag, nu op een schiereiland.

Een volgende mooie reisdag volgt met de tocht over de Selimpas naar het Sevanmeer. De Selimpas is al vanaf de tijden van de Zijderoute een belangrijke doorgang over handelswegen. Vlak bij de top van de pas, op zo'n 2400 meter hoogte, vindt u er een 14e eeuwse karavanserai. Na de afdaling bezoekt u aan de rand van het meer het dorpje Noratus, waar u honderden Armeense kruizen in een veld ziet liggen. Ook is het mogelijk een wandeling te maken naar het 10e eeuwse Smbataberd fort. Vervolgens reist u verder naar Noravank. Ook dit klooster is prachtig gelegen aan het begin van een kloof, te midden van imposante rotspartijen.    Hierna reist u door naar Hermon. Dit plaatsje staat bekend om het klooster Hermoni Vank, uit de 9e eeuw. U verblijft hier in een leuk hotel in een prachtige omgeving.

Vandaag bezoekt u het beroemde 9e eeuwse klooster van Tatev. Dit dramatische gesitueerde klooster biedt een spectaculair uitzicht op de omringende bergen. Het staat dan ook niet voor niets op Unesco’s lijst van Werelderfgoed. Het laatste stuk kunt u dit doen via de 5,7 km lange (en daarmee langste van de wereld) kabelbaan. U heeft hier mooi de tijd het oude kloostercomplex en de mooie omgeving te bekijken. Onderweg naar Tatev maakt u een stop bij Karahunge, het 'Stonehenge' van Armenië. Waarschijnlijk ook een observatorium uit de prehistorie. U overnacht in een hotel in het stadje Goris.

U gaat op weg naar Iran, maar maakt eerst een stop bij Khndzoresk, een grottendorpje dat veel weg heeft van Cappadocië in Turkije. Door een mooi landschap komt u aan in een mooie vallei bij Agarak, waar zich de grens met Iran bevindt. Na de grensformaliteiten staat uw Iraanse chauffeur op u te wachten en reist u verder naar Jolfa. U reist door de Aras vallei, deels langs de grens met Armenie en deels langs de enclave Nakhichevan. Bij Jolfa vindt u de eerste sporen van het Armeense verleden in Iran. Hier ligt de St. Stepanos kerk, gebouwd tussen de 7e en 10e eeuw, maar op een plek waar in het jaar 62 al een kerk werd gebouwd! De kerk ligt in een diepe canyon bij de Araxs rivier. In de omgeving vindt u nog enkele Armeense kerkjes en in Jolfa zelf kunt u nog een oude karavanserai bezoeken. Ook ziet u hier een brug, die de grens vormt met Nakhichevan.

U rijdt richting de grens van Turkije en bezoekt wederom een van oorsprong Armeense kerk, de St. Thaddeus kerk). Deze ‘Zwarte Kerk’, zoals hij genoemd (Kara Khelisa in het Farsi) wordt is gewijd aan de heilige Thaddeus, een van de twaalf apostelen, en een van de aartsvaders van het Armeense christendom. Hij leefde in de eerste eeuw na Christus, en in die tijd is deze kerk ook gesticht, zegt de . In het Islamitische Iran functioneert de kerk maar op een laag pitje: er is maar een keer per jaar een dienst, op 1 juli. De huidige kerk dateert uit de tiende eeuw en later en is opgetrokken uit zandsteen.   Zo’n twintig kilometer voor de grens met Turkije ligt Maku. Als de tijd het toestaat kunt u hier een bezoek brengen aan Kakh Muzeh Maku, een buitenhuis van een lid van de familie der Qajaren, de heersers van Iran eind negentiende eeuw, Mozaffar al-Din Shah Qajar. Hij schreef mee aan de Iraanse grondwet van begin vorige eeuw, en wordt bovendien gezien als een van de grondleggers van de Iraanse cinema.

U reist zuidwaarts naar het meer van Urumieh. Samen met het Sevan-meer en het Van-meer begrenst het Urumieh-meer het gebied dat eens in zijn totaliteit Armenië was. De stad Urumieh is de hoofdstad van de provincie West-Azerbaidzjan, en een relaxte plek om op eigen gelegenheid te verkennen. Er zijn diverse musea, gewijd aan de lange geschiedenis van de stad en de regio. Mocht daar behoefte aan zijn, dan is het ook mogelijk om ter plekke een tochtje per boot over het meer te organiseren.

Aan de zuidkust van het Urumieh-meer ligt de opgraving van Hasanlu, een plaats uit de ijzertijd, die zijn rijkdom te danken had aan zijn strategische ligging aan een doorgang in het Zagrosgebergte, halverwege Anatolië en Mesopotamië. Hier zijn inmiddels prachtige voorwerpen gevonden, sinds Sir Aurel Stein halverwege de vorige eeuw hier de opgravingen startte. Veel van die schatten, waaronder een prachtige gouden schaal, liggen tentoongesteld in de musea van Teheran. Vervolgens reist u verder naar Kandovan. Dit is een van de meest bijzondere dorpen van Iran. Het is een 'troglodiet' (grotstad). Geheel uitgehouwen in kalksteenrotsen die doen denken aan het landschap van Cappadocie in Turkije. U overnacht in een traditioneel grothotel in dit dorpje.

Vandaag reist u verder naar de grootste stad in het westen van Iran en hoofdstad van de provincie West Azerbeidzjan: Tabriz. De stad ligt niet ver van Kanduvan en u heeft dan ook de hele dag om deze stad te verkennen. Slenter eens door de drukte van de stad, de hippe winkelstraten of ga op zoek naar de bezienswaardigheden. Belangrijkste bezienswaardigheid is ongetwijfeld de immense bazaar, de grootste van Iran. Maar er is ook een Armeense kerk en de prachtige Masjed-e Kabud (de Blauwe Moskee). De Bagh-e Melli is een mooi aangelegde tuin met een grote vijver in het oostelijke gedeelte van de stad. Een perfecte plek om even uit te blazen en contacten te leggen met de Iraanse families die hier graag naar toe komen.

Een binnenlandse vlucht brengt u naar Isfahan, de mooiste stad van het land en de prachtige afsluiter van deze indrukwekkende reis. Deze wonderschone stad is het hoogtepunt van de Perzische cultuur. Ogen zult u er te kort komen om de vele moskeeën, paleizen, tuinen, medressen en bazaars te bezoeken. U heeft er in ieder geval ruim de tijd om alles te bekijken, een gesprekje met een nieuwsgierige 'local' aan te knopen en op zoek te gaan naar de leukste souvenirs op de bazaar. Misschien neemt u wel een Perzisch tapijtje mee naar huis.

In het centrum van de stad ligt het 160 bij 500 meter grote plein Meidun-e-Emam. Aan weerszijden vindt u de Sheikh Lotfollah-moskee, het zes verdiepingen hoge Ali Qapo-paleis en de Imam-moskee (Masjed-e-Emam). Vooral deze laatste moskee moet u zeker bij zonsopkomst en -ondergang bezoeken. U zult versteld staan hoe anders de moskee iedere keer oogt.Zoek ook even de rust op van een theehuis in de buurt van de bazaar. Hier kunt u even bijkomen van de overweldigende indrukken die dit plein, maar ook de grote aanliggende bazaar op u zal maken. De immense bazaar is opgedeeld in afdelingen die ieder hun eigen producten aanbieden. Tapijten, antiek, gouden sieraden, kleding, pannen en potten, boeken en waterpijpen, alles wordt hier verkocht.

Uiteraard sluit u de reis af met een bezoek aan Jolfa de Armeense wijk van Isfahan.U vindt hier diverse Armeense kerken, waaronder de Vank kathedraal. Dit is het hoofd van de Armeense kerk in Iran. U vindt hier ook een herdenkingsmonument voor de Armeense genocide. Rondom de Vank kathedraal vindt u vele leuke restaurantjes en gezellige koffie-tentjes. Vele studenten lopen hier 's avonds rond.