China Kleurrijke Volkeren rondreis

U komt aan op de luchthaven van Xiamen. De rest van de dag kunt u deze sfeervolle stad, die verspreid is over enkele eilanden, verkennen. Xiamen is het oude koloniale Amoy, ooit verblijfplaats van de beroemde Nederlandse dichter Slauerhoff. Het is een van de havensteden waar in vroegere tijden buitenlandse grootmachten een voet aan de Chinese wal probeerden te krijgen. De Portugezen en de Spanjaarden hadden hier hun vestigingen. Dit is Nederlanders nooit gelukt, die moesten zich tevreden stellen met een post op Formosa (het tegenwoordige Taiwan). Halverwege de19e eeuw werd Xiamen een zogenaamde ‘open stad’ en konden meer buitenlanders zich hier vestigen, onder andere op het eiland Gulangyu. Xiamen is een prettige stad om wat rond te wandelen en sfeer te proeven. De leukste buurt is de oude wijk aan de waterkant, tegenover het Gulangyu eiland, waar nog veel koloniale gebouwen staan. Aan de rand van de stad kunt u de boeddhistische Nanputuo tempel bezoeken.

Vandaag bezoeken we met de ferry het eiland Gulangyu dat voor de kust van Xiamen ligt. Het is een prachtig eiland vol koloniale bouwwerken, Chinese tempels en tuinen, waarvan de Suzhuang tuin de bekendste is.

We vertrekken naar het platteland van Fujian, naar het bergachtige gebied rondom de stad Yongding. Hier vinden we unieke ronde of vierkanten tulou dorpen van de Hakka minderheid. Al vanaf de Song-dynastie bouwden de Hakka hun vestingen op deze wijze als bescherming tegen rondzwervende bandieten. De omsloten ronde dorpen vormden een veilig onderkomen voor de familieclans. Er zijn nog tegenwoordig nog zo’n 20.000 tulou dorpen in de omgeving van Yongding. Een groot aantal zijn helaas in verval, enkele zijn gerenoveerd voor toeristen, maar er zijn gelukkig ook nog dorpen die tot op de dag van vandaag worden bewoond door de Hakka. Wij bezoeken deze dagen verschillende Tulou dorpen en zullen er ook overnachten, in het dorpje Hengkeng.

We vertrekken naar het platteland van Fujian, naar het bergachtige gebied rondom de stad Yongding. Hier vinden we unieke ronde of vierkanten tulou dorpen van de Hakka minderheid. Al vanaf de Song-dynastie bouwden de Hakka hun vestingen op deze wijze als bescherming tegen rondzwervende bandieten. De omsloten ronde dorpen vormden een veilig onderkomen voor de familieclans. Er zijn nog tegenwoordig nog zo’n 20.000 tulou dorpen in de omgeving van Yongding. Een groot aantal zijn helaas in verval, enkele zijn gerenoveerd voor toeristen, maar er zijn gelukkig ook nog dorpen die tot op de dag van vandaag worden bewoond door de Hakka. Wij bezoeken deze dagen verschillende Tulou dorpen en zullen er ook overnachten, in het dorpje Hengkeng.

Een reisdag vandaag. U keert terug naar Xiamen en vliegt daarvan naar Guilin in het zuiden van China. Hiervandaan verder in een uurtje naar het pittoreske Yangshuo, gelegen in een schilderachtig landschap.

Yangshuo ligt aan de Li Rivier midden in een indrukwekkend landschap van geërodeerde kalksteenbergen. De bulten in het landschap dragen fantasierijke namen als Zwanenheuvel, Lotuspiek en Drakenkopheuvel. Dit merkwaardige maar schitterende landschap is niet voor niets sinds mensenheugenis een grote inspiratiebron voor dichters en schilders! Vroeger was Yangshuo een klein dorpje, maar sinds de toeristen het hebben ‘ontdekt’ is het langzaamaan veranderd in een heus stadje. In het centrum struikelt u over de souvenirstalletjes. Maar toch is Yangshuo nog steeds de beste uitvalsbasis om te genieten van het fascinerende karstlandschap. Wie de drukte even beu is, zit al wandelend of fietsend in mum van tijd midden op het platteland, waar het dagelijkse leven nog altijd hetzelfde gangetje gaat als tientallen jaren geleden. Dat is ook de reden dat we er voor kiezen om niet in Yangshuo zelf, maar iets buiten Yangshuo te overnachten.

Er is volop de ruimte om op uw eigen manier te genieten van het prachtige landschap. Al wandelend door de omgeving kunt u (afhankelijk van het seizoen) zien hoe de rijst wordt geoogst en hoe de lokale bevolking nog steeds zelf hun huizen bouwen. Een klim naar de top van de Maanheuvel wordt beloond met een overweldigend uitzicht over de sprookjesachtige bergen. Ook kunt u vandaag deelnemen aan een optionele kookcursus om de fijne kneepjes van de veelzijdige Chinese keuken onder de knie te krijgen. Deze facultatieve cursus duurt 2-3 uur en u bereidt verschillende gerechten. U begint de cursus met een bezoek aan de markt om te kijken wat daar allemaal te koop is om uw gerechten te bereiden. ’s Avonds kunt u met een boot op de Li Rivier naar de lokale vissers kijken die op smalle bamboevlotten met aalscholvers hun vis op traditionele wijze vangen. ’s Avonds is het mogelijk om een bijzonder spektakel bij te wonen; eem grote lichtshow op de rivier, met meer dan 100 figuranten die als dansende vuurlichtjes over het water bewegen.

Na een paar uur rijden vanaf Yangshuo bereiken we de betoverende Longji rijstterrassen. Deze terrassen behoren tot de meest indrukwekkende van de Azië. Ze zijn aangelegd door de Zhuang en Yao bevolking die in dit gebied wonen. We verblijven bovenop de berg in het dorpje Ping’an. Hier kunt u in het late voorjaar het zaaien, de dagelijkse verzorging van de rijstplanten en de oogst met eigen ogen aanschouwen. Vanuit het dorpje voert een wandelpad naar een aantal uitkijkpunten, waarvandaan prachtig uitzicht heeft op de terrassen. Ook kunt u wat verder lopen over de bergpaden naar andere dorpjes in een volgend dal. Of u blijft gewoon lekker in het dorpje en zoekt een plekje uit om het dagelijkse leven gade te slaan en wat te spelen met de kinderen.

We rijden vandaag naar het gebied van het Dong volk.Men gaat er vanuit dat de Dong afstammen van het oude 'Luo Yue' volk, dat tijdens de Han dynastie (206 v.Chr. - 220 n. Chr.) al in de provincie Guizhou woonde. De Dong zijn te verdelen in minstens dertig subgroepen, ieder met een eigen klederdracht. Deze Dong subgroepen wisselen hun huwbare partners onderling uit waardoor het Dong bloed puur blijft. De Dong staan vooral bekend om hun bijzondere architectuur. Hun imposante houten drumtorens en opvallende wind- en- regenbruggen zijn overal ter wereld bekend. Maar ook hun prachtige kleding van glansindigo is erg opvallend en geliefd bij textielkenners tot ver over de landsgrenzen. De religie van de Dong is oorspronkelijk animistisch, maar veel minder beïnvloed door het boeddhisme en taoïsme dan het geloof van de Miao. We overnachten in Chengyang, een Dong dorp dat beroemd is om zijn mooie houten wind-en-regen- brug. Nog altijd schuilen de werkers op het land hier voor de regen. Kinderen spelen in de nissen en vrouwen, met zware manden op hun rug, rusten er even uit als ze terugkomen van de markt.  

U rijdt vandaag wederom door een prachtig landschap waar u onderweg ook een lokale boerenmarkt in Luoxiang kunt bezoeken. We stoppen ook even bij het dorpje Gaozhen waar drie mooie drumtorens staan. Afhankelijk van het seizoen ziet u onderweg het ploegen van de rijstterrassen, dat nog steeds op traditionele wijze door de mannen met hun waterbuffels wordt gedaan of ziet u hoe de vrouwen de rijst planten. Tijdens de oogsttijd zijn de scholen gesloten, zodat de hele familie kan meehelpen op het land om zo het eten en inkomen voor de komende tijd veilig te stellen. Ook onze bus helpt een handje door over het graan en dorst te rijden die op het wegdek zijn gelegd, en zo de rijstkorrels los te wrikken. We overnachten in Zhapxing. Zhaoxing is een prachtig Dong dorp met liefst vijf trommeltorens dat ligt een schitterende omgeving waar we een mooie wandeling kunnen maken. 

De tocht van naar Rongjiang voert dwars door de groene bergen, een prachtige rit die we op ons gemakje zullen afleggen. We komen langs het mooie Dong dorp Panlao. We zullen dan ook regelmatig even stoppen en de benen strekken. Het centrum van Rongjiang is de laatste jaren flink gemoderniseerd. Naast de traditionele huizen staat er de fantasieloze hoogbouw die u in heel China zult tegenkomen. De traditionele trommeltoren is omgetoverd tot bioscoop en er zijn talloze karaoke-tentjes in de buurt te vinden. Het is duidelijk dat de tijd ook hier niet heeft stilgestaan. 

We reizen vandaag verder door het prachtige berglandschap naar het dorp Langdong. Onderweg strekken we regelmatig even de benen in de dorpjes die we passeren. We bezoeken dorpjes van de Miao, waaronder Datang en Pingyong. Ook stoppen we bij de markt van Tashi. Daarna rijden we verder naar Xijiang, en hoe dichter we in de buurt komen, hoe mooier het landschap wordt. Na een kleine bergpas komen we in een prachtige groene vallei terecht waar de dorpen Taoyao en Huangli er zeer pittoresk bij liggen, met grote houten huizen te midden van groene rijstvelden. Bij voldoende tijd zullen we hier zeker ergens stoppen om even de benen te strekken en een eindje te wandelen. We zijn inmiddels in het gebied van de Miao bevolking terechtgekomen. De Miao (of Hmong zoals ze zichzelf liever noemen) migreerden zo'n 2000 jaar geleden vanuit een gebied ten noorden van de Yangzi rivier. Behalve in China, leven ze ook in Laos, Vietnam en Thailand. De Miao zijn door de Han Chinezen verdeeld in verschillende subgroepen zoals de Witte, Zwarte, Rode, Blauwe, Langhoorn en Bloemen Miao. Alle verschillende Miao groepen zijn herkenbaar aan hun eigen klederdracht. De meisjes leren al in de kinderjaren hun kleren te versieren met prachtige borduurwerken en andere decoratietechnieken. Ook hun zilveren sieraden zijn opmerkelijk. De symbolen die steeds terugkeren in het zilversmeedwerk worden al generaties lang gebruikt. De religie van de Miao is oorspronkelijk animistisch, maar is onder invloed van voornamelijk Han Chinezen in de loop der jaren sterk vermengd met goden en boeddhistische en taoïstische rituelen.

Hoewel Xijiang de laatste jaren steeds meer toeristen trekt, is het nog steeds een prachtige plek. Dit is het grootste Miao dorp ter wereld. De huizen worden hier nog steeds op traditionele wijze van hout en geheel zonder spijkers gebouwd, met behulp van alle buurmannen uit het dorp. Het is heerlijk om in de ochtend de heuvel op te lopen en uit te kijken over de houten daken en de omgeving. ’s Avonds vindt er meestal wel een dansvoorstelling plaats op een van de kleine pleintjes. De Lange Rokken Miao van Xijiang zijn erg gastvrij en bereiden heerlijk eten. Ze halen veel planten en wortels hoog uit de bergen en verwerken die in hun gerechten. Alles komt van eigen akker of is geplukt in het wild. Indien er vlees bij zit – nog steeds een luxe in dit gebied – dan komt dat van eigen stal.

Op weg naar Kaili bezoeken we Miao dorpjes in de omgeving, zoals Qingman en Shiqiao, waar we kunnen zien hoe papier en de enorme bamboe lusheng fluiten worden gemaakt. Kaili is een van de minderhedencentra in de provincie Guizhou en is tevens de hoofdstad van het autonome Miao-district. Kaili is de laatste jaren veranderd in een grote moderne stad, compleet met rotondes, brede winkelstraten, grote standbeelden en monumenten. De bevolking uit de regio komt hier naartoe voor de markt, maar ook voor scholing en medische voorzieningen. In de stad zelf kunt u een bezoek brengen aan het Miao Museum of gewoon net als de lokale bevolking lekker over de markt slenteren op zoek naar prachtige borduurwerkjes. 

We rijden naar de hoofdstad van de Chinese provincie Guizhou; Guiyang. We reizen over de nieuwe snelweg die hier sinds een paar jaar ligt. Wat vroeger een rit was van zeven uur over een slecht wegdek vol kuilen en gaten, is nu nog maar een tochtje van twee en een half uur! Bij voldoende tijd zullen we onderweg even stoppen in het leuke dorpje Tonggu, bekend om de kleurrijke Miao schilderingen. Hier kunt u een kijkje nemen in verschillende ateliers.

We vliegen naar Kunming, hoofdstad van de provincie Yunnan. Kunming staat bekend als de stad van de eeuwige lente. De laatste jaren heeft de stad een metamorfose ondergaan; veel van het oude centrum is afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Toch is het resultaat verrassend positief. Een mooi oud gedeelte is in ere hersteld en rondom het Green Lake Park (Cui Hu Gongyuan) is het straatbeeld opvallend groen, met brede lanen die geflankeerd worden door vele platanen. Ook is de lucht hier regelmatig fris blauw, en dat is in de meeste grote Chinese steden wel anders! Het park is vooral ’s avonds leuk om te bezoeken. Oudjes komen er dan samen om traditionele muziek te maken en te zingen. De jeugd slentert ondertussen romantisch langs het water, over bruggetjes en langs dansende gekleurde lampjes. In Kunming zijn veel goede restaurants te vinden met op de menukaart diverse traditionele gerechten uit de provincie. Het beroemdste gerecht van deze streek is ‘Over de brug noedels’, maar ook de typische ananasrijst van het Dai volk, de gerookte doufu van de Bai en het geroosterde schapenvlees van de Hui, zijn hier zeker te krijgen. Ons middenklasse hotel ligt op een leuke plek in het centrum van de stad, waarvandaan u gemakkelijk het Cui Hu park kunt bezoeken of een lekker restaurantje.

Vandaag de gelegenheid om meer van Kunming en omgeving te verkennen. Ten noorden van de stad ligt het rustieke Gouden Paviljoen (Jin Dian) dat zeker een bezoekje waard is. Het paviljoen is weliswaar een grote toeristische bezienswaardigheid, maar door zijn prachtige ligging te midden van oude en bloemrijke tuinen, is dat meer dan terecht. Het paviljoen dankt haar naam aan de Taoïstische tempel, die opvallend genoeg geheel opgetrokken is uit brons in plaats van goud. Het is ook mogelijk een dagtripje te maken naar de Westelijke Bergen (Xi Shan) en het Dian Chi Meer. Dit berggebied wordt ook wel Sleeping Beauty genoemd, omdat de heuvels de vorm hebben van een slapende vrouw op haar rug. Op Xi Shan zijn twee grote en prachtige tempels te bezichtigen; de Taihua Tempel en Hua Ting Tempel. De tempels zijn uitmuntend gerestaureerd. Op de top van de heuvel bevindt zich de Longmen Grot, uitgehouwen in de rotsen door een toegewijde boeddhist die zowel Bodhisattva's als Taoïstische godheden uithakte. Ook ligt in deze Westelijke Bergen het graf van Nie Er, de auteur van het Chinese volkslied. Natuurlijk kunt u zich vandaag ook gewoon een dagje lekker in de stad vermaken en aldaar een van de tempels of pagodes bezoeken.

We rijden vandaag naar de prachtige omgeving van het Erhai meer en slapen in het bekende plaatsje Dali. Ten tijde van de Tang- en Song-dynastieën (618 - 1279) was Dali een belangrijke handelspost op de oude theeroute naar Tibet. Lange tijd was Dali de hoofdstad van het koninkrijk Nanzhao. Marco Polo zou hier met de troepen van Kublai Khan langs zijn getrokken. Het Mongoolse leger maakte een einde aan het koninkrijk en lijfde het in bij het Chinese Rijk. Dali is prachtig gelegen aan de voet van de Cang-bergketen, vlakbij het grote ondiepe Erhaimeer. Niet ver buiten de stad staan drie karakteristieke Tang pagodes in het landschap. De omgeving leent zich perfect voor wandel-, fiets- en boottochtjes. Zo kunt u bijvoorbeeld een prachtige wandeltocht langs watervallen maken naar het Zhonghe klooster dat verscholen ligt in de bergen. De laatste jaren is Dali uitgegroeid tot een toeristische trekpleister voor zowel Chinese als Westerse reizigers. Iedereen komt naar Dali om te genieten van de schitterende omgeving. Helaas heeft deze drukte ook tot gevolg dat de charmante oude straatjes van de stad nu vol zijn met restaurantjes, terrasjes en souvenirwinkeltjes. Toch blijft de betoverende omgeving overeind en nodigt uit om verkend te worden; te voet, fietsend of met een boottocht over het meer.

Vandaag kunt u genieten van de schitterende omgeving van Xizhou en het Erhai meer. Een van de leukste dingen om te doen is gewoon een fiets huren en een eind weg fietsen in het schitterende landschap tussen meer en bergen. U passeert kleine dorpjes en fietst door de rijstvelden. Uiteraard kunt u ook een boottocht over het meer maken en/ of een lokale markt van de Dai bevolking bezoeken.

In een uur of vier rijden we naar Shaxi. Shaxi is een prachtig dorpje met nog veel traditionele huizen en een levendig dorpsplein. Het ligt strategisch op de oude theeroute van China naar Tibet; hier werden de paarden beladen met theetabletten waarna men op weg ging door de bergen. In Shaxi is het massatoerisme nog niet doorgedrongen, en een verblijf hier is dan ook een topervaring! De accommodatie is eenvoudig, maar sfeervol en wordt gerund door vriendelijke dorpsbewoners. Vanuit Shaxi rijdt u de berg op naar de Shizhong Grotten bij Shibaoshan. Deze 16 grotten bevatten de best bewaarde boeddhistische grotsculpturen van de provincie Yunnan. De sculpturen zijn tussen de 8ste en 13de eeuw in de rotsen uitgehouwen door het Bai-volk dat in dit gebied woont. De meeste beelden zijn toegewijd aan Guanyin, de Boddhisatva van het Mededogen. Vanaf Shibaoshan wandelen we in enkele uren naar beneden naar Shaxi. Wie niet wil wandelen, kan verder reizen met onze eigen bus. Bezoek 's middags het dorpje of huur een fiets om de prachtige vallei waarin Shaxi ligt te verkennen. U fietst door rijsterassen en traditionele Bai dorpjes met hun karakteristieke witte huizen.

Van het gebied van de Bai volkeren, rijden we door een gebied waar veel Naxi, maar ook Yi volkeren wonen, om uiteindelijk in Tibetaans cultuur gebied te komen. We zitten dan in wat ooit de westelijke grenzen van het Tibetaanse rijk waren, de provincie Kham. U overnacht in Zhongdian, tegenwoordig beter bekend als Shangrila. Zhongdian ligt op 3200 meter en kan gezien worden als de poort naar het Tibetaans cultuurgebied. In het Tibetaans heet de stad Gyalthang. Zhongdian is vooral bekend om het mooie Ganden Sumtseling Klooster gelegen buiten de stad. In het klooster wonen nog steeds heel wat Tibetaanse monniken die het klooster beheren. Ook kunt u de oude stad bezoeken, ooit een Tibetaanse dorp, nu vooral erg veel winkeltjes voor de vele (Chinese) toeristen. 

Een vrije dag in Zhongdian. Natuurlijk bezoekt u het Ganden Sumtseling klooster, gelegen aan de rand van de stad. Dit is een groot Tibetaans klooster en wordt omringd door een traditioneel Tibetaans dorpje. U ziet hier grote karakteristieke Tibetaanse huizen staan. In de stad zelf kunt u ook een klooster bezoeken en lekker struinen door de winkelstraatjes of even de markt bezoeken.

Een prachtige reis staat vandaag op het programma. U rijdt door enkele Tibetaanse dorpen met enorme boerderijen en rijdt dan de bergen in, waar u enkele Yi dorpen passeert. Dan stopt u bij de witte kalksteenterrassen bij Baishuitai, een schitterend gezicht en ook een heiligdom voor de Naxi bevolking. Dit is heilige grond volgens de Dongba religie (het sjamanistische geloof van de Naxi). Vervolgens rijdt u naar de voet van de Haba Snow mountain, een van de bekende bergen in dit gebied en geliefd bij wandelaars en bergbeklimmers. Tenslotte rijdt u door de Kloof van de Springende Tijger. Door een schitterend berggebied met pieken van 5000 meter heeft de Yangze rivier hier een diepe kloof gesneden, waar het water doorheen buldert. Een absoluut natuurspektakel. U rijdt dwars door de kloof en stopt enkele malen om van het uitzicht te genieten. Na een prachtige, maar lange dag komt u aan in Lijiang.

Lijiang is gelegen op 2400 meter hoogte in de uitlopers van de Himalaya. Dit is het landschap waar duizend jaar oude gletsjers geleidelijk overgaan in een subtropische vallei, en is het leefgebied van de Naxi, een bijzonder etnisch volk. Bij de Naxi gaat de bloedlijn over van vrouw op vrouw, en na het huwelijk trekt de man dan ook in bij de familie van de vrouw. Zo’n matriarchale samenleving komt nog maar op weinig plekken ter wereld voor, en hoewel deze traditie ook in Lijiang aan het verdwijnen is, staat in een traditioneel Naxi gezin de vrouw nog altijd aan het hoofd. Veel ouderen dragen nog steeds de herkenbare klederdracht, met blauwe hoofddoeken, jassen van schapenhuid en hesjes die versierd zijn met kleurig borduurwerk van bijen, vlinders en symbolen van nijverheid. Met grote rieten manden op hun rug kuieren de vrouwen door de pittoreske straatjes met kinderkopjes, ondertussen gezellig kwebbelend. Het oude centrum van Lijiang stamt nog uit de tijd van de Song Dynastie (1127 - 1271) en kent een unieke architectuur van houten huizen. Het ademt nog de sfeer van honderden jaren geleden, maar daarvoor moet u wel weg van de drukte en de vele (Chinese) toeristen en de achterafstraatjes opzoeken. Dwaal gewoon lekker rond en laat u verrassen over wat en wie u onderweg allemaal tegenkomt! ’s Ochtends vroeg kunt u de lokale markt bezoeken, waar veel Naxi vrouwen hun groente en fruit verkopen. Liefhebbers kunnen een fiets verhuren en de vallei rondom Lijiang verkennen. ‘s Avonds worden er in de oude stad muziekavonden georganiseerd door een bejaard orkestje dat originele Naxi muziek speelt uit het verre verleden. Wie hierin geïnteresseerd is kan een voorstelling bijwonen.

Een vrije dag in Lijiang. Huur eens een fiets en ga de schitterende vallei verkennen. Fiets bijvoorbeeld naar het dorpje Yuhu (vlakbij Baisha) en bezoek daar het Dr. Rock Museum. Dr. Joseph Rock was een botanicus die begin 20ste eeuw veel botanisch onderzoek deed en onder de indruk raakte van de cultuur van de Naxi. Lijiang os ook een stad waar u heerlijk kunt slenteren door de vele winkelstraatjes, en eten in een van de vele restaurantjes. 

U vliegt vandaag naar Chengdu. Chengdu is de hoofdstad van Sichuan, de dichtst bevolkte provincie van China. Die enorme bevolking heeft Sichuan vooral te danken aan de vruchtbaarheid van de bodem; dit is de rijstschuur van het land. Waar de stad vroeger gedomineerd werd door de vele theehuizen, is het nu een moderne metropool met glimmende winkelcentra en vele wolkenkrabbers. Gelukkig zijn er ook nog oude straatjes met theehuizen te vinden, vooral langs de Jian Jiang rivier. Chengdu is ook bekend om de pittige Sichuan-keuken, één van de vier hoofdkeukens binnen de Chinese gastronomie.

Vlak buiten de stad ligt het beroemde Panda Research Centrum. De reuzenpanda’s wonen in de bamboewouden van de provincie Sichuan. In dit rehabilitatiecentrum kunt u kennis maken met deze unieke dieren. We brengen ’s ochtends een bezoek aan dit Panda centrum, dan zijn de panda’s op hun actiefst. De rest van de dag liggen ze meestal te luieren. 's Middags een laatste vrije middag in deze bruisende metropool. 

U wordt naar de luchthaven gebracht voor uw internationale vlucht huiswaarts of voor het vervolg van uw reis.

U kiest voor een avontuurlijke reis, door een regio waar vele omstandigheden (weer, klimaat, politiek, autopech, gewijzigde vlucht- en/of treinschema etc.) ervoor kunnen zorgen dat we genoodzaakt zijn de route te moeten wijzigen. De kwaliteit van accommodatie, vervoer, sanitaire voorzieningen, communicatievoorzieningen zijn anders en vaak minder dan u thuis gewend bent. Vaak moet u even wennen aan het andere klimaat en de andere keuken en eetgewoonten. De plaatsen van accommodatie zijn afhankelijk van beschikbaarheid en kunnen afwijken van hierboven beschreven. Een flexibele houding, een goed incasserings- en uithoudingsvermogen zijn dus een eerste vereiste voor een avontuurlijke reis door deze regio.