Oezbekistan en Tadzjikistan Reis

U komt aan in de hoofdstad van Oezbekistan. Na de douaneformaliteiten wordt u opgehaald van de luchthaven en naar het hotel gebracht. Tashkent is een stad waar het Sovjetverleden nog duidelijk zichtbaar is; groots opgezette pleinen en brede straten met veel enorme overheidsgebouwen, allemaal gebouwd na een verwoestende aardbeving in de jaren 60'. U kunt er diverse interessante musea bekijken en in de avond flaneren over het Mustakilik plein, de Sailgokh 'het Broadway van Tashkent' en het Amir Timur-plein met het standbeeld van deze leider op z'n paard. In het oude deel van de stad bevindt zich naast de Kukuldash medrassa, de Barak Khan medrassa en het Yubus Khan mausoleum ook de kleurrijke Chorsu bazaar. Onder de opvallende koepel kunt u hier dagelijks op zoek naar verse waar, goedlachse verkopers en mooie foto's.

Per comfortabele trein reist u naar Buchara; er zijn verschillende treinen per dag. We proberen zitplaatsen in de supersnelle Afrosiab–trein te reserveren. Buchara (230.000 inwoners), gelegen aan de rand van de Kyzylkumwoestijn, is misschien wel de stad die reizigers het meest zal aanspreken. De vele moskeeën en madrasah's evenaren misschien niet de pracht en praal van die op het Registanplein in Samarkand, maar de oude stad ademt een bijzondere sfeer. De nauwe straatjes, lemen huizen en blauwe koepels zorgen ervoor dat men zich hier eeuwen terug kan wanen. Niet voor niks werd van 'Buchara al Sharif' ('de Nobele') gezegd dat het licht hier van beneden naar boven straalt, in plaats van andersom. Met haar vele moskeeën en madrasah's was dit de heiligste stad van Centraal-Azië. In die smalle straatjes en steegjes van de oude stad kunt u uren rondzwerven. Overal valt wel iets nieuws te ontdekken; naast de bekende bouwwerken zijn er nog tientallen naamloze overblijfselen van moskeeën, madrasah's en karavanserai's. Buchara is echter niet alleen een stad van bouwwerken, overal tussen de eeuwenoude monumenten wonen en werken mensen. Dit maakt het des te interessanter om uzelf te laten verdwalen in dit eeuwenoude labyrint.

Indien de schone te Shiraz mijn hart op haar hand hield, zou ik haar, om de moedervlek op haar wang, Samarkand en Buchara schenken

Buchara kunt u goed zelfstandig te voet ontdekken. De meest belangrijke bezienswaardigheden liggen namelijk op loopafstand van elkaar. Bezoek het Samani mausoleum en de Chasma Ayub, de bron van Job. Een bezichtiging van de Ark, het eeuwenoude fort, mag zeker niet ontbreken. Wandel door de bazaar en bezoek de vele madrasahs. Het Poi Kalyan-ensemble is het religieuze hart van Buchara. De Kalyanmoskee stamt uit 1514 en is de op een na grootste van Centraal-Azië. De moskee heeft een oppervlak van 127 bij 78 meter en biedt plaats aan 12.000 gelovigen. Tegenover de moskee staat de Mir-i-Arab-madrasah, met twee opvallende turquoise koepels. Niet ver achter het Pol Kalyan-ensemble staan de Ulugh Bek-madrasah en de Abdul Aziz-madrasah. Een van de oudste gebouwen van Buchara is de 12e eeuwse Magok-i-Attari-moskee. Dit is een van de weinig overgebleven bouwwerken der Karakhanieden. De moskee is gebouwd op een plaats waar eerder een boeddhistische tempel, een zoroastrisch tempel en een door de Arabieren gebouwde moskee stond. Van het oorspronkelijke bouwwerk bestaan nu alleen de zuidpoort en de fundamenten nog, de rest stamt uit de 16e-eeuw. Het centrum van de oude stad is de Lyab-i-hauz ('oever van het bassin'). In 1620 werd hier een u-vormig complex gebouwd, dat de inspiratie vormde voor het Registan in Samarkand. De madrasah is opvallend gedecoreerd met witte vogels. Binnenin bevinden zich nu souvenirwinkels en enkele werkplaatsen. Voor de madrasah staat het standbeeld van Khodja Nasruddin, een 13e-eeuwse Turkse soefi-heilige wiens met humor en optimisme doorspekte verhalen nog steeds gebruikt worden in kindervertellingen. Alle bouwwerken ten spijt, de Lyab-i-hauz moet u vooral bezoeken om niks te doen. Drink er thee in de chaikhana of ga op een bankje in de schaduw zitten en kijk hoe de bevolking de dag doorbrengt met spelletjes spelen en nieuwtjes uitwisselen. In de Lyab-i-hauz krijgt u het gevoel dat het leven hier al eeuwen op dezelfde manier doorgaat.

U kunt nog een dag Buchara verkennen, maar de omgeving van Buchara heeft ook veel te bieden. Kies bijvoorbeeld voor de optionele excursie naar de bezienswaardigheden buiten Buchara zoals bijvoorbeeld een excursie naar het Zomerpaleis en Naqhsbandi (optioneel): Met deze excursie bezoekt u met privé-auto met chauffeur en gids een aantal bezienswaardigheden buiten Buchara; het Sitotai Mokhi Khosa (oude zomerpaleis van de emir vol parfernalia) en het indrukwekkende soeficomplex van Naqhsbandi. De vrijzinnige soefi’s hebben m.n. de islam levend gehouden tijdens de sovjet-overheersing. Het is een indrukwekkend complex ter ere van een van de belangrijkste heiligen voor de soefisten. Een leuke, afwisselende dag in de nabije omgeving van Buchara.

We travel not for trafficking alone
By hotter winds our fiery hearts are fanned for lust of knowing what should not be known
We make the golden journey to Samarkand

Per comfortabele trein reist u naar Samarkand; er zijn verschillende treinen per dag. We proberen zitplaatsen in de supersnelle Afrosiab–trein te reserveren. De monumentale bouwwerken van Samarkand (400.000 inwoners, waarvan een groot deel etnische Tadzjieken) behoren bij de meest tot de verbeelding sprekende overblijfselen van de Oezbeekse historie. Hier zijn de architectonische hoogtepunten uit het tijdperk der Timoerieden te bewonderen. Dit is een van de oudste cultuurcentra ter wereld en deze stad, wiens naam 'vruchtbare nederzetting' betekent, heeft altijd een rol van betekenis gespeeld in de geschiedenis van Centraal-Azië. Alexander de Grote en Djenghiz Khan stonden aan haar poorten en het was de hoofdstad van het rijk van Timoer Leng. De handel bracht Samarkand welvaart en de Zerafshan voorzag de stad van water, waardoor dit een van de aangenaamste steden van Centraal-Azië werd. Een stad die in de loop der eeuwen met haar schoonheid vele dichters, onder wie Oscar Wilde, Keats, Edgar Allen Poe, Hafez en Omar Khayyam, geïnspireerd heeft.

Samarkand is niet alleen de stad van schoonheid, romantiek en poëzie, het is ook een 'gewone Sovjetstad'. Rond de monumentale gebouwen is een Russische stad verrezen, die veel van het romantische verleden heeft weggehaald. Maar wie over het Registan loopt of door de Sjah-i-Zinda vergeet al snel de stad om zich heen en laat zich wegvoeren door de schoonheid van eeuwenoude bouwwerken. Het beroemdste plein van Oezbekistan, en een van de mooiste ter wereld, is het Registan. Dit plein in het centrum van de stad wordt omgeven door drie madrasah's. Bezoek dit plein meerdere keren per dag en zie hoe het zonlicht elke keer een andere dimensie aan dit fabelachtige plein geeft. De Gur Emir is een van de meest monumentale gebouwen van het tijdperk der Timoerieden. In dit mausoleum ligt Timoer Leng zelf begraven. Bezoek ook zeker de bazaar en de ernaast gelegen Bibi Khanum moskee, een reusachtig bouwwerk. Op een heuvel aan de rand van het vroegere Afrasiab, ligt het complex van Sjah-i-Zinda, voorzien van het prachtigste mozaïekwerk dat Oezbekistan rijk is. Deze necropolis (dodenstad) bevat vele prachtige mausolea. Wandelend door deze necropolis ziet u de evolutie van de lokale architectuur van de 14e- en 15e-eeuw. Zijn de oudste gebouwen nog eenvoudige mausolea met één kamer onder een koepel en een voorportaal, de latere gebouwen kregen meerdere koepels en het portaal werd een steeds belangrijker onderdeel van het mausoleum, dat hiermee uitgroeide tot een voorbeeld van hoogstaande architectuur.

U reist van Samarkand naar de onlangs heropende grensovergang bij Jartepa om vervolgens door de Tadzjiekse chauffeur naar het stadje Penzhikent gebracht te worden. 

Net buiten Penzhikent vindt u ruïnes van de stad die in het Sogdische Rijk, ten tijde ook van de hoogtijdagen van de Zijderoute een van de belangrijkste steden was. Hier vindt u funderingen van huizen uit die tijd, een citadel met zoroastrische vuurtempels en de plaatselijke bazaar. In de 8e-eeuw werd de stad verlaten na een inval van Arabieren. 

Breng ook een bezoek aan het  museum over de belangrijke Perzische dichter Abu Abdullah Rudaki, die hier geboren is.

Vandaag maakt u een dagvullende tocht naar de zeven meren met verschillende kleuren, vlak bij elkaar gelegen in de omgeving van Penzhikent. U ziet de meertjes van Mijgon, Soya, Hushyor, Nophin (op een hoogte van 2139 m), Khurdak, Marguzor en Hazorchashma (op 2400m). De mogelijkheid bestaat om uw benen af en toe eens te strekken en wandelend naar een volgend meer te gaan.

U reist in enkele uren via een mooie tocht naar het bergmeer Iskander Kul; genoemd naar Alexander de Grote. Iskander is de Perzische benaming voor Alexander; 'kul' betekent meer in het Turks. Iskanderkul is een van de mooiste gletsjer- en bergmeren in Centraal-Azië. Op een hoogte van 2195 meter ligt dit prachtige stukje natuur met turquoise water, dat in fel contrast staat met de omliggende grijze en rode rotsen van de Fann bergen. De omgeving van het meer is ruig en mooi en leent zich voor een wandeling en/of om te ontspannen.

Er gaan veel legenden de ronde over dit meer, allen gerelateerd aan Alexander: 

"Alexander's armies passed this way on their way to conquer Samarkand, and many stories and local legends from the cult of Alexander still cling to this place. According to one legend, Alexander is said to have pursued Spitamenes to this valley, where he destroyed a town, and ordered the construction of a dam across the river. As the waters rose behind the dam, the town was submerged and the lake was formed. Alexander threatened to break the dam and wash away the villages downstream unless Spitamenes was delivered to him. Spitamenes was betrayed that very night, but escaped into the Makshevat Gorge, where he took refuge in an inaccessible cave. Alexander laid siege to the band ofrebels who refused to surrender and finally died of starvation. In a cleft in a rock face near Iskandarkul, there is a dessicated, partly-mummified corpse known as Khoja Ishok, which some local people maintain to be the corpse of Spitamenes. "

"Other stories link the supernatural presence of Alexander's famous horse, Bucephalus, to the lake. One tale tells how Bucephalus became sick after drinking the ice cold water from the lake. Unable to wait, Alexander arranged for the horse to be cared for and moved on with his troops. Although the health of the horse improved, it refused to move from the lakeside. One morning, Bucephalus reared up, neighed and plunged forever into the depths of the lake. It is said that he had sensed the fate of his master, who was destined never to return home from India. Now, at full moon, his mane canbe seen racing across the waters of the lake ... "

Een rustdag om lekker te gaan wandelen rondom het Iskanderkul meer.

U laat het meer voor wat het is en reist verder naar de Tadzjiekse hoofdstad. Dushanbe, de hoofdstad van Tajikistan, is een kleine, aangename stad. Er hangt een typisch Centraal-Aziatische sfeer, zeker op de bazaar. Daar ziet u mannen met leren laarzen en lange jassen, vrouwen in gebloemde jurken en een eindeloze hoeveelheid producten. U kunt een bezoek brengen aan het Museum of National Antiques, waar u veel historische opgravingen vindt, met als hoogtepunt een liggende boeddha. Deze is de grootste van Centraal-Azië, na het vernietigen van de boeddha’s bij Bamiyan in Afghanistan door de Taliban.

Maak een wandeltocht over de centrale Rudakhi boulevard en bezoek de Yakoub moskee, het grote standbeeld van Somoni en de daarbij gelegen landkaart van het Rijk der Samanieden.

Een laatste dag om de hoofdstad van Tadzjikistan te bekijken. U kunt desgewenst ook een uitstapje naar het fort van Hissor maken, iets buiten de stad gelegen. Dit 18e-eeuwse fort stamt uit de tijd dat Dushanbe onderdeel was van het Emiraat van Buchara.