Ronde dorpen van de Hakka in Fujian

Kip
Ze komt me tegemoet gelopen met een brede grijns. Het roze van haar katoenen hoedje glanst in de zon en lijkt net zo hard te grijnzen door het scherpe contrast met de knalblauwe hemel achter zich. Ze houdt een stok vast en aan het uiteinde hangt een pluizig iets. "De kip is dood', zegt ze doodleuk en grijnst nog een keer. Ik kijk nog een keer naar de pluizige bal en ontdek een geknakt kopje waar de ogen zijn geloken. Haar rode kammetje op haar hoofd en de kwapjes aan de zijkant van haar wangen hangen er desalniettemin toch nog parmantig bij. 

Tulou van de Hakka minderheid
De vrolijke mevrouw - ondanks haar dooie kip - is voor de komende twee dagen een van mijn buurvrouwen. De mensen die hier wonen behoren tot de Hakka minderheid en spreken hun eigen kejia - taal. Ik woon twee nachten in zo'n prachtig dorp, die ze hier tulou noemen, op het platteland van Fujian, een kleine twee uur rijden van Xiamen. Mijn tijdelijke woning bestaande uit maar liefste drie kamers verdeeld over twee verdiepingen,  is een van de appartementen in zo'n imposant gebouw hoog opgetrokken uit leem en hout alsof het een fort betreft, met een prachtige gezamenlijke binnenplaats. Op deze gezellige grote binnenplaats staan onze fornuizen en wastafels. Hier staat ook ons grote familiealtaar met vrolijke rode stroken papier die ons een voorspoedig nieuwjaar wensen.  Hier delen we lief en leed met elkaar en passen we op elkaars kinderen. Zo ging het vroeger en zo gaat het nog steeds. Het feit dat ik hier nu mezelf even buurvrouw mag noemen is een ongekende luxe. Ik voel me koning te rijk.

Hekeng
Mijn dorp heet Hekeng en het heeft een stuk of vijf ronde en twee vierkante tulou.  Ik woon in een van de vierkante gebouwen samen met ongeveer zes families.  Er is eigenlijk ruimte voor veel meer families maar door de jaren heen zijn ze er uit getrokken. Er zijn betere woonalternatieven voor handen in deze dorpen tegenwoordig. Buiten de ronde gebouwen zie je dan ook nieuw opgetrokken stenen woningen die op veel vlakken natuurlijk meer comfort bieden. 

Thee plukken en bamboescheuten hakken
Hekeng en haar inwoners bieden me een inkijkje in hun dagelijks leven en dat doen ze door me mee te nemen in hun activiteiten. Ik wandel naar de theeplantages van de man van Azhu waar we samen de jonge theeblaadjes willen plukken. Het is er de tijd voor. Helaas heeft het geregend en als je ze dan plukt wordt de thee te bitter zo legt hij me uit, dus we slaan dat werk vandaag even over. Daarvoor in de plaats worden er overal dikke bamboescheuten uit de grond gehakt, schoongemaakt, gerookt en te drogen gehangen in speciaal daarvoor ingerichte droogkasten op de binnenplaats. Het hele dorp is er druk mee. Ik zie overal bamboescheuten te drogen liggen en de rook kringelt uit menig binnenplaats omhoog. Ik voel de saamhorigheid en tevredenheid. Iedereen is blij dit te kunnen doen en de heerlijke bamboescheuten zo voor een tijd te kunnen bewaren.

Theeceremonie
Azhu heeft een van haar kippen geslacht en vraagt zich af of we deze vanavond voor een deel willen eten, naast een heerlijk vers bamboescheuten gerechtje. Dat hoef je geen twee keer tegen me te zeggen, graag Azhu! Tijdens de dinervoorbereidingen drink ik thee met haar man die steeds weer mijn minikopje vult met thee uit eigen oogst. Hij schenkt de thee uit een minitheepotje dat hij steeds weer vult met heet water. Steeds herhaalt hij de handelingen waarmee hij zijn eigen kleine Chinese theeceremonie creeert die hier gewoon is.

In de omgeving
Het rustige en niet toeristische dorp Hekeng ligt in de buurt van meerdere tulou dorpen en het is fantastisch om deze te bezoeken, ook al zijn ze tegenwoordig ingericht om toeristen te ontvangen. Het dorp Chuxi bijvoorbeeld, met een stuk of acht tulou, ligt wat hoger in de bergen en daardoor iets minder vaak bezocht. Hier wonen de Hakka nog gewoon in hun tulou. De brommers staan voor de deur en de was hangt te drogen aan bamboestokken voor de ramen.

Architectuur
Het dorpen- cluster Tianluokeng ligt op een klein uurtje rijden van Hekeng en is toeristisch te noemen maar dat is helemaal begrijpelijk. De tulou zijn er prachtig en groot. De meeste zijn nog bewoond - hoewel er minder families in wonen dan vroeger- en een aantal is als museum ingericht. De tulou van familie Li is de grootste en ontzagwekkend. Wat een prachtig voorbeeld van traditionele houtarchitectuur. Ik ben heel blij dat de Chinese overheid de waarde hiervan inziet en deze tulou op de monumentenlijst heeft gezet. Het zijn prachtige voorbeelden van mooie, ogenschijnlijk eenvoudige en toch zeer doeltreffende houtbouw. 

Levendige tradities in een nieuw jasje
Ik zou hier wel een maand willen blijven om iedereen van het dorp Hekeng beter te leren kennen. Om nog meer te leren over hun voorouders, over de prachtige tempel die ze hiervoor in ere houden aan de rand van het dorp, over het reizende poppentheater dat eens per jaar langs komt, over hoe de tulou worden gerepareerd, over alle groentes en theesoorten die ze verbouwen, over hun kippen en zwarte varkens die ze houden. Om Majiang ( mayong) te leren spelen met de ouderen, de kinderen in de gaten te houden en de liters thee mee te drinken die ze met trots verbouwen. En zo kan ik nog wel honderd dingen verzinnen die ik graag met Azhu en alle andere dorpsgenoten wil leren en ervaren. Maar ik moet verder. Mijn tijd is hier voor nu even op. Ik kom terug. Dat weet ik zeker.

Het leven hier staat overigens helemaal niet stil. Er is juist volop beweging en ontwikkeling maar wel met respect voor het oude en de opnieuw in het leven geroepen tradities die in een nieuw jasje de toekomst tegenoet gaan.

Dimsummer Christel was in April 2024 in Fujian. Samen met Laojia organiseert Dimsum Reizen op vier verschillende plekken in het zuiden van China zulke projecten waarbij je een paar dagen kan wonen en meedraaien met dorpsbewoners op het platteland van China. Een heel mooi voorbeeld van gemeenschapstoerisme.

Zie hier de bouwsteen Plekken met een Ziel in China