Reisverslag Arunachal Pradesh

Reisverslag Arunachal Pradesh (Noordoost – India), oktober 2008

Dit is een verslag van een onderzoeksreis door Arunachal Pradesh in Noordoost-India. We hebben in korte tijd in hoog tempo erg veel plaatsen bezocht. Het tempo is niet representatief voor reizen die onze klanten normaal gesproken maken.

De reis is gemaakt door Wim van Ginkel en Sharon de Boer, het verslag is gemaakt door Wim van Ginkel

Dag 1 Amsterdam – Delhi
Ik vlieg naar Delhi met de KLM, rechtstreeks, prima vlucht, kom op tijd aan. Ik overnacht in een nieuw hotel, probeer bij elk bezoek in Delhi een ander hotel uit te proberen. Leuk hotel dit keer, beetje buiten centrum, maar daardoor wel dichter bij de luchthaven.

Dag 2 Delhi – Dibrugarh
Na een korte nachtrust wordt ik opgehaald om naar de luchthaven te gaan. Ik ontmoet Sharon die al enige dagen in India is. Met Jet Link, een van de vele Indiase maatschappijen en een van de beste, vliegen we naar Dibrugarh in Assam, helemaal aan de andere kant van India. Na een tussenlanding in Guwahati komen we aan in Dibrugarh en ontmoeten Koj Mama, onze lokale agent die ons persoonlijk de komende week zal begeleiden door zijn thuisland; Arunachal Pradesh.
’s Middags kijken we wat rond in Dibrugarh, een klein typisch Indiaas provinciestadje. Rondom de stad veel theeplantages, Assam is natuurlijk theeland nummer1 binnen India. We zien veel vrouwen theeplukken.
Ook gaan we even naar de Brahmaputra, de machtige en brede rivier die het noordoosten van India in tweeën splitst. De rivier komt uit Tibet, waar hij de Yarlung heet.

Vanuit de bergen in Arunachal Pradesh stromen nog vele rivieren de Brahmaputra in om het tot de brede rivier te maken die het hier is.
Heel Assam ligt rondom deze rivier die voor het vruchtbare karakter van Assam met z’n vele rijstvelden zorgt. Middenin de rivier ligt ‘s werelds grootste riviereiland, dat van Majuli met enkele bijzondere kloosters.
’s Avonds lopen we wat rond door de bazaar van Dibrugarh. Ik stuit op een winkel met prachtige Gujarati jurken en kopen er enkele voor m’n dochter, die daar later erg blij mee blijkt te zijn.

Dag 3 Dibrugarh – Pashigat
Een lange dag voor de boeg, we moeten naar Pashigat, het begin van onze tribal tour door Arunachal Pradesh. Van de zgn. Seven Sisters, (de 7 deelstaten van Noordoost-India: Assam, Arunachal Pradesh, Meghalaya, Nagaland, Tripura, Mizoram en Manipur), is dit de meest traditionele. In de beboste heuvels van Arunachal, de overgang van de Himalaya naar de vlaktes van Assam, leven tientallen traditionele bergvolkeren, allemaal met eigen culturen en gebruiken.
De regio is altijd zeer ontoegankelijk geweest voor buitenlanders en pas sinds kort is het mogelijk om permits te krijgen om Arunachal Pradesh te bezoeken. De hoogste tijd dus voor Dimsum om eens te kijken wat hier te ontdekken valt.
We rijden naar de Brahmaputra om te kijken waar de ferry ligt. Er is niet echt een vaste stijger, de ferry ligt ergens waar de waterstand het best is. Het regent flink buiten en door enorme moddervelden banen we ons een weg naar de oever van de Brahmaputra. Daar zien we dat ferry een nogal groot woord is voor de schuit waarmee we naar de overkant moeten. Het is nog een wonder dat onze jeep er oppast, maar na wat gemanoeuvreer staat die erop en kunnen we vertrekken.
Een kleine twee uur varen en we zijn aan de overkant, het regent nog steeds. Eigenlijk zijn we ruim na de moesson die in september afgelopen had moeten zijn, maar de moesson is nogal vertraagd en het is ook nog eens een van de zwaarste van de afgelopen 75 jaar.

We rijden nog door de vlaktes van Arunachal en komen al enkele dorpjes tegen van Adi Mishmi stammen die ook in Arunachal wonen. We bezoeken een dorpje, de bewoners laten vriendelijk hun huis gemaakt van bamboe op palen zien. Een lange tocht brengt ons bij een eeuwenoude tempel, een van de weinige culturele sights in Arunachal.
Tegen het vallen van de avond, na ruim 10 uur rijden, komen we eindelijk in Pashighat aan. We bezoeken nog een Mishmi dorp. Een trotse dorpsvader laat zijn oude hoofdtooien zien, waarmee de Mishmi vroeger op oorlogspad gingen. Een minder uitbundig hoofddeksel is bedoeld voor de jacht.
We slapen in een zeer eenvoudig hotel in Pashighat, maar realiseren ons dat dit de beste accommodatie in de wijde omgeving is. En het voldoet; een kamer met bed en eigen badkamer en zelfs een douche met lauw water.
We struinen nog wat rond op de kleine markt en Koj wijst ons op de nagapepers, de heetste pepers ter wereld.

Dag 4 Pashighat – Along
Na het ontbijt gaan we weer wat Mishmi dorpjes bezoeken in de omgeving. Het zijn prachtige dorpen met ruime bamboehuizen op een open veld temidden van weelderige jungle. Hier en daar zien we vrouwen achter traditionele weefgetouwen.
Vervolgens gaan we verder en onderweg valt op hoe enorm bebost Arunachal is, overal jungle, overal de geluiden van de jungle, met het overheersende snerpende geluid van de leelalee, een lokaal insect dat slechts enkele maanden leeft. We reizen langs de Siangrivier. Onderweg komen we enkele olifanten tegen die hier veel in de bosbouw gebruikt worden. Ook zien we onze eerste mithuns, de semi-wilde buffel die m.n. in deze streken voorkomt. De mithun is een heilig dier voor de lokale bevolking, wat hen niet verhindert om bij elk festival minstens een mithun te slachten.
Onderweg bezoeken we enkele dorpen, voornamelijk van de Adi. In deze regio wonen veel stammen die behoren tot de Adi, die weer onderdeeld is in vele subgroeperingen, bijv Adi Minyong, Adi Galo, Adi Padam etc. Ze staan bekend om hun semi-religieuze dansen, waarvan de Ponung de belangrijkste dans is. De Adi Galo staan bekend om hun prachtig gewoven traditionele kledij. Na een uur of vijf rijden komen we aan in Along.
We rijden echter nog even door naar een dorpje. Het is eind van de middag, het licht is prachtig en het hele dorp komt tot leven. De mensen komen van het land terug naar het dorp. In het gemeenschapshuis zitten de oude mannen wat te keuvelen onder genot van lokaal gestookt rijstbier. Ook wij krijgen een glas, een uitgehold stuk bamboe met dit zwarte bocht en drinken gezellig mee. We lopen wat door het dorp, overal struinen, kinderen, varkens, er wordt kaart gespeeld en ergens wordt buiten gekookt.
Een heerlijke sfeer; mensen zijn uiterst vriendelijk, maar laten ons ook met rust. We kunnen ontspannen door het dorp lopen.
We overnachten in een eenvoudig hotel in het provinciestadje Along. Hoewel ik normaal gesproken overal in India altijd bereik heb met mijn mobiele telefoon, hier niet. Volgens Koj Mama komt dat omdat de lokale provider hier geen contract heeft met westerse providers. Niet dat hij meer succes heeft, ook hij heeft geen bereik, en als ik met een vaste telefoon probeer te bellen; ook geen bereik. Het bestaat nog ; regio’s waar je helemaal onbereikbaar kunt zijn voor de buitenwereld!

Dag 5 Along – Ziro
Een hele lange reisdag, dat is het nadeel van zulke onderzoeksreizen. Maar we maken wel veel stops. We wandelen over een van de avontuurlijke touwbruggen die over de Siang rivier is gespannen. Aan de overkant bezoeken we enkele Minyong dorpen. Ook hier weer een vriendelijke opa die z’n oude oorlogstenue tevoorschijn tovert en een heuse oorlogsdans voor ons opvoert. Het ziet er indrukwekkend uit. De mensen hier lopen niet dagelijks in hun traditionele kledij, maar tijdens festivals trekt men het nog allemaal aan. Het is dus het leukst om z’n reis te maken als er een festival bezocht kan worden en gelukkig worden er nogal wat festivals georganiseerd hier.
We zien ook prachtige vlinders onderweg, sommige groter dan je hand. We maken een tussenstop in Daporijio, gelegen in een mooie vallei. Hier wordt een van Arunachal’s bekendste festivals gehouden; het Boori Boot festival van de Hill Miri.
Wij bezoeken de markt, zien er nog wat Adi Galo stammen en rijden verder. Langzaam rijden we uit de regio waar de Adi stammen wonen en komen in het gebied van de Hill Miri. De vrouwen van de Hill Miri dragen grote oorbellen, iets wat we goed kunnen bestuderen als we een Hill Miri dame een lift geven.
Begin van de avond zijn we in Ziro en voor de verandering slapen we es in een sfeervol, goed hotel. Geen warme douche, maar wel voldoende emmers met warm water wat soms net zo lekker is.
’s Avonds gaan we eten bij Koj thuis, hij woont hier, is zelf een Apatani, de stam die in deze vallei woont. Leuk om bij hem thuis te zijn, z’n kinderen en vrouw te zien.
We eten traditioneel; rijst, groenten en kip worden in holle bamboestammen gestoofd in het kampvuur. En Koj vertelt ons dat we geluk hebben; de volgende dag vindt een speciale ceremonie in zijn geboortedorp plaats waar we bij mogen zijn, het begint echter wel om 06.00 ’s ochtends! Naar bed dus.

Dag 6 Ziro – Bhalukphong
We worden wakker en kijken uit over een prachtige vallei, waar vlagen mist boven de Apatani dorpen hangen. Ziro ligt een stuk hoger, het is heel wat frisser hier; eigenlijk heel aangenaam. We rijden naar Koj’s geboortedorp. De Apatani zijn een van de meest karakteristieke volkeren van Arunachal en vooral bekend om de vrouwen die tattoo’s in hun gezicht hebben en grote neusdoppen in de zijvleugels van de neus. Dit is overigens een traditie die aan het uitsterven is, want alleen oudere vrouwen hebben nog neusdoppen. De Apatani zijn ook een van de kleinste bevolkingsgroepen en wonen alleen in de vallei rondom Ziro.
De dorpen zien er ook heel anders uit; geen bamboehuizen, maar huizen van hout en golfplaten. We zien veel vrouwen met manden vol rijst lopen. Die zijn allemaal op weg nar het bruidspaar. Koj legt uit wat er gebeurt. Het bruidspaar is al 6 maanden geleden getouwd, maar het is de gewoonte om enige tijd na het huwelijk het hele dorp uit te nodigen voor een grote maaltijd. Iedereen brengt dan een maand rijst mee, waarmee de voorraadschuur gevuld wordt, zodat het bruidspaar het hele jaar te eten heeft. Een mooie ruil. Waarom dat allemaal om 06.00 ’s ochtends moet plaatsvinden is me nog niet duidelijk, maar het is al een drukke en gezellige boel en voor we het weten zitten we ook aan de uitbundig uitgedeelde rijstwijn. Een paar nagapepers erbij, een paar gedroogde mithun ingewanden en we hebben een exotisch ontbijt. We kijken ondertussen onze ogen uit. Prachtige gezichten, de vrouwen met hun tatoeages en neusdoppen, mannen met verweerde gezichten vol rimpels. En ook hier is iedereen weer even relaxt naar ons toe.

De vrouwen zitten binnen te zingen en eten. Buiten wordt een kip geslacht en bestudeert de dorpspriester het kippelevertje om te kijken of het allemaal goed zal gaan met het bruidspaar. Nog een slokje rijstwijn erbij en het lijkt wel snor te zitten.
Na enige uren laat Koj ons de rest van het dorp zien. Hij weet van alles te vertellen, er zijn vele totempalen, huisjes waar lokale goden wonen etc. We krijgen nogmaals een maaltijd bij z’n moeder, de buik zit helemaal vol. Tijd om verder te reizen. We zouden nog uren kunnen rondstruinen hier, maar de tijd dringt helaas.
Zodra we de vallei van Ziro uit zijn rijden we door het land van de Nyshi. De mannen dragen traditioneel hoofddeksels met snavels van de neushoornvogel. Het is nu verboden om deze bedreigde vogelsoort, die tevens de nationale vogel van Arunachal Pradesh is, hiervoor te doden. De Nysihi wonen in zgn. longhouses, lange bamboehuizen waarin verschillende families wonen.
Zodra we Arunachal Pradesh verlaten verandert het landschap onmiddellijk. We zijn weer in het landschap van Assam vol theeplantages en rijstvelden. We reizen over de drukke hoofdweg door Assam om enkele uren later weer terug te keren naar Arunachal Pradesh. Vlak voordat we de grens oversteken, reizen we door het Nameri natuurpark.
Bij de grens moeten we ons registreren, we zijn de eerste 2 buitenlanders deze maand.
In Bhalukphong overnachten we in een prettig, eenvoudig hotel met uitzicht over de Kameng rivier. In de omgeving van Bhalukphong wonen vooral Aka en Miji stammen. We zien hier de eerste gebedsvlaggen al, wat betekent dat we langzaam in Tibetaanse sferen komen. Dit is immers de weg naar het Tawang klooster, het grootste boeddhistische klooster van India. Een geheel andere regio dan het stammengebied. Dit is het grensgebied met Bhutan en hier wonen Tibetaanse volkeren, hier zijn diverse Tibetaanse kloosters en hoe verder je komt, hoe hoger en bergachtiger het landschap.

Dag 7 Bhalukphong
Vandaag vindt er een festival plaats in Bhalukphong, vandaar dat we zowaar een soort van rustdag hebben en niet in de auto te hoeven zitten.
Voordat we naar het festival gaan, bezoeken we een orchideeënkwekerij, waar diverse van de vele wilde orchideeënsoorten die hier voor komen te bewonderen zijn, alsmede enkele vleesetende planten.
Op het festivalterrein gebeurt nog niet veel als we er zijn, de voorbereidingen zijn in volle gang, maar het wachten is tot enkele hooggeplaatste ambtenaren uit Ithanagar (hoofdstad Arunachal) komen om het festival te openen. Het is dan ook geen traditioneel festival dit, maar een door de overheid georganiseerd festival. Veel Aka en Miji, maar ook andere stammen lopen rond in traditionele kledij. We zien ook enkele Nyshi mannen met traditionele hoofddeksels (met snavel van de neushoornvogel) en grote gordels met tijgertanden om.
Als de beambten eindelijk komen staat iedereen in een groot welkoms comité hen met zang en dans op te wachten en dan kan het beginnen. Ook wij hebben ereplaatsen gekregen en worden officieel welkom geheten en kunnen de komende uren allerlei traditionele dansen gadeslaan. Op een gegeven moment hebben we het wel gezien, lopen nog wat over het terrein en keren dan terug naar ons hotel.

Dag 8 Bhalukphong – Delhi via Guwahati
Ik neem afscheid van Sharon die nog verder Arunachal in reist en via Dirang en Bomdila naar het Tawangklooster gaat. Ik moet weer naar huis, familie en werk roepen. Onderweg stop ik nog even in het Nameripark in de hoop de neushoornvogel te spotten, maar helaas, het regent te hard en de vogel houdt zich verborgen.
Via de rijstvelden van Assam en een blik op de groene heuvels van Meghalaya beland ik op de luchthaven van Guwahati. Ik neem afscheid van Koj Mama en vlieg terug naar Delhi, waarvandaan rond middernacht het toestel richting Amsterdam vertrekt. En dan heb ik er weer een prachtige reis opzitten door een onbekend stukje van de wereld.