Reisverslag Saoedi Arabië reis

In oktober 2023 ging ik op verkenning door Saoedi-Arabië, waarbij een oude wens vervuld werd. Enthousiast kwam ik terug. Natuurlijk de schoonheid van de woestijn, de legendarische graftombes van de Nabateers bij Hegra (Maidan Saleh), maar ook de vele moderne, soms futuristische ontwikkelingen en de enorme vriendelijkheid waar ik overal ontvangen werd.

Bekijk hier de foto's van de reis.

's Nachts om 02.00 aangekomen bij mijn hotel, gelegen aan de Olaya street, een straat vol restaurants, cafe's, winkels en hotels. Het is 35 graden, ik loop nog een rondje en de terrassen zitten nog vol op dit tijdstip. Thee en koffie, dat wel. Veel mannen in de traditionele dishdasha (witte jurk), de vrouwen deels in abaya, maar ook heel veel zinder abaya, zonder hoofddoek. Eigenlijk een heel gezellig, hip straatbeeld.
De aankomst op de luchthaven ging heel relaxt en efficiënt. Bij het binnenrijden van Riyadh kijk je je ogen uit naar de vele, prachtig verlichte, gebouwen. De stad begint zich te ontwikkelen als een walhalla voor liefhebbers van moderne architectuur.

Centrepiece daarvan is de Kingdom Tower, oftewel de Flessenopener. Dit iconische gebouw domineert de skyline. Beneden is een hypermoderne shoppingmall en via een snelle lift kom je op de 99e verdieping waar de skybridge zicht bevindt. Hiervandaan heb je een prachtig zicht over Riyadh.

Vandaag verken ik het moderne Riyadh. Deze stad verandert elke paar jaar en is zich snel aan het ontwikkelen als een alternatief voor Dubai. Naast de al genoemde Kingdom Tower is het leuk om Olaya straat een eind af te lopen (best in de avond bij temperaturen van 38 graden overdag). Onderweg passeer je het Al Faisaliah complex met een enorme wereldbol in de top. Iets verderop de schitterende King Abdullah bibliotheek.

Een andere iconische toren is de gedraaide Al Majdoul Tower.

De meeste ontwikkelingen vinden plaats in het King Abdullah Financial District (KAFD). Dit moet het nieuwe high tech /  financiële centrum van de wereld worden als het aan de Saoedi's ligt. Het een na het andere futuristische gebouw wordt uit de grond gestampt, er is een schitterende, moderne moskee en kijk zeker eens bij het metrostation dat gebouwd wordt door het prijswinnende architectenbureau van Zaha Hadid.

Er zijn al veel hippe koffietenten, maar dit gebied is duidelijk in ontwikkeling. De meeste zijn nog vrij leeg, maar binnen een paar jaar is dit ongetwijfeld een bruisend deel van de stad. 

Alles in het land staat in het teken van Vision 2023. Het allesomvattende plan waarmee kroonprins Mohammed bin Salman (MBS) het land wil hervormen. Hij wil het land moderniseren en minder afhankelijk maken van de olie-industrie. In dat kader heeft hij het land voor toerisme opengegooid (tot voor kort kwam je als toerist dit land niet in), zijn concerten en bioscopen toegestaan, hebben vrouwen veel meer rechten gekregen, worden er allerlei sportevenementen georganiseerd, en bovenal worden er vele futuristische steden en bouwwerken gebouwd.
De meest tot de verbeelding sprekende is het Neom project, waarin de stad van de toekomst gebouwd wordt 'The Line'. In Riyadh kun je een expositie bezoeken over dit project. Alleen deze expositie is al meer dan de moeite waard. Een blik in de toekomst.
The Line wordt al gebouwd, bezoeken kun je het nu nog niet, maar verwachting is dat dit binnen twee jaar bezocht kan worden. De eerste fase van het project moet in 2030 klaar zijn. De luchthaven bij Neom is er al wel.
Alles wat je ziet en leest over dit project tast de verbeelding. Of het ooit gerealiseerd wordt en er echt mensen gaan wonen is de vraag, maar een ambitieus project is het zeker en de wil en het budget zijn er.

Riyadh is natuurlijk ook een stad met een verleden. Hier werd tenslotte het Arabische koninkrijk gesticht. Een van de beste plekken om in de geschiedenis van Riyadh en Saoedi Arabie te duiken is het lemen Masmak fort, gebouwd in de voor deze regio kenmerkende Najd bouwstijl. Het fort ligt in de Al Dirah wijk waar de meeste historische gebouwen zich bevinden. In 1902 vond hier een belangrijke veldslag plaats, waarna de vele stammen verenigd werden onder het koninkrijk Saud van koning Abdul Aziz.
Vlak hierbij kun je de souk bezoeken, het prachtig opgezette Nationaal Museum en het Murabba paleis, het paleis waar koning Abdul Aziz uiteindelijk ging wonen.

Een absoluut hoogtepunt van een bezoek aan Riyadh is het aan de rand van de stad gelegen Diriyah. Hier was de eerste hoofdstad van het Saoedische rijk. Na jaren van renovatie kunt u nu de lemen stad Turaif bezoeken, omring door palmtuinen en een lange lemen muur. De stad is smaakvol gerenoveerd. Er zijn diverse musea, maar het leukst is om begin van de avond door de verlichte steegjes te dwalen.

Tegenover Turaif ligt het Al Bujairi terras, onlangs geopend. Vele trendy restaurants met moderne Arabische keuken, een prachtig zicht op de oude lemen stad en een erg leuke plek om mensen te kijken. Een absolute aanrader om een bezoek aan Riyadh 's avonds af te sluiten.

Vanuit Riyadh rijd ik de regio Qasim in, een van de meest traditionele regio's van het land. En gelijk een heel andere wereld. Zodra je Riyadh uit bent, rij je door een leeg en desolaat landschap.
In deze regio vind je nog veel dorpen en bouwwerken in de traditionele, lemen, Najd bouwstijl. Een van de bekendste daarvan is Ushaiger. Dit is een prachtig stadje waar je heerlijk door de steegjes vol lemen bouwwerken kunt dwalen. Er zijn enkele mooie moskeeën en een leuk, rommelig museumpje. En zoals overal, je ben hoogst waarschijnlijk alleen, nu nog wel.

Volgende stop is Unaizah, waar een hele leuke traditionele markt is, die elke dag rond 16.00 opengaat. Ook hier een mooi huismuseum, maar vooral de markt zelf is leuk. Er worden veel lokale lekkernijen verkocht. Iets verderop is ook nog een leuke groente en fruit markt.

Elders in de stad praat ik met een enthousiaste eigenaar van een restaurant die in grote potten staat te roeren. Naast kok is hij ook restaurateur van vele lemen huizen.

Ik overnacht in Buraidah, grootste stad in de regio. 's Avonds slenter ik wat over straat. Ook hier een van de weinige die loopt, meeste mensen verplaatsen zich per auto. Ik loop een restaurantje binnen, er wordt geen Engels gesproken, maar van alle kanten doet men hun best om mij te helpen. Een hartverwarmende avond.

Buraidah is vooral bekend om de grootste kamelenmarkt ter wereld. 's Ochtends vroeg uit de veren om deze markt et aanschouwen. Veel kamelen, maar veel gehandeld wordt er niet. Maar dat gebeurt ook maar paar dagen per week. Wel veel handel in geiten en schapen, zeker de moeite waard.
Iets verderop ga ik naar het dadelfestival. Wie Saoedi Arabië zegt, zegt dadels. Overal waar je komt, krijg je Saoedi koffie aangeboden (heel anders dan onze koffie) met een dadel. Er zijn meer dan 200 soorten dadels in het land en de meeste daarvan in de dadel hoofdstad Buraidah. Elk jaar tussen augustus en oktober vindt hier het dadelfestival plaats, waarvan ik nog net het staartje kan meepakken. Buiten een enorm groots en nieuw opgezet complex zitten nog enkele dadelhandelaren. Ook bezoek ik wat dadelplantages aan de rand van de stad.

Last but not least; een bezoek aan een kamelenziekenhuis. Kamelen zijn goud waard en het belangrijkste bezit voor veel Arabieren. Vandaar een heus kamelenziekenhuis. Ik wordt als een VIP ontvangen en krijg per golfkar een rondleiding door het complex. Een aparte, maar eigenlijk best interessante ervaring.

Twee uur vliegen met het moderne Saudi Airlines naar Tabuk aan de andere kant van de land. Tabuk is een strategisch gelegen stad vlakbij de Rode Zee en daardoor stad vol kazernes. 
Vanuit Tabuk reis ik per landcruiser naar de Wadi Deisah. Door een ruig en desolaat maanlandschap kom ik aan bij een uitzichtpunt met schitterende vergezichten. Ergens in die droge woestenij gaan we straks naar beneden de Wadi Deisah in. 
Al snel dalen we af de wadi in. Dit gebied ligt in het verlengde van de Wadi Rum in Jordanië. En ook hier weer, in tegenstelling tot de Wadi Rum, ben je de enige. Wat volgt is een adembenemend mooie tocht door een van de mooiste gebieden van het Midden-Oosten. Een canyon vol palmbomen, oranjekleurige rotsformaties, veel water en af en toe rijden we dwars door het riet. Zeker bij zonsondergang een fantastische tocht; wat een kleuren. En af en toe een kameel, of moeten we zeggen dromedaris.
's Avonds een barbeque in het donker, ideaal om naar de sterrenhemel te kijken en wat een sterrenhemel. Een bedouinengids legt ons alles uit over de sterren en hoe zijn voorvaderen op deze sterren leefden. Navigeren door de eindeloze woestijn ging aan de hand van de sterrenhemel.

Het centrum voor toeristen in het land is Al Ula en niet voor niets. Een waanzinnig mooi gebied met een heel rijke geschiedenis, vele bezienswaardigheden binnen een fantastisch mooi woestijnlandschap. Dit hele gebied is herontwikkeld en wederom smaakvol gerenoveerd. En er gaan nog veel projecten ontwikkeld worden. Ooit lagen hier de graftombes van de Nabateers, vergelijkbaar met Petra. Geen islamitische tombes, dus niemand was geïnteresseerd in deze heidense tombes en ze lagen er verlaten bij in de woestijn. 
Nu heeft men door wat een archeologische schatten hier zijn. Er zijn tientallen graftombes, overblijfselen van oude koninkrijken, rotsschilderingen, dadelpalmtuinen, rotsformaties in alle soorten en maten, de oude stad Ula.  Maar er is ook de moderne concertzaal Maraya, allemaal state of the art hotels, er komt een nieuw museum, bijna elke week in het seizoen zijn er evenementen, je kunt ballonvaarten maken, noem maar op. Genoeg om je een paar dagen te vermaken.

Al Ula is vooral bekend en beroemd om de graftombes uit het Rijk der Nabateers. Dit is Petra, maar dan oneindig veel groter. En je loopt alleen in de woestijn door de graftombes. Je moet wel op een georganiseerde tour, waarbij het absoluut aan te raden is om in een vintage jeep te gaan. Met een klein groepje en een deskundige gids bezoek je een tiental graftombes.
De bekendste is de Graftombe van de Lihyan zoon van Kuza, maar er zijn er veel meer, allemaal stuk voor stuk de moeite van het bezoeken waard. Een graftombe kun je in. 
Onze gids is een vrouw die als klein kind is opgegroeid hier. Deze graftombes waren vroeger haar speeltuin. Sowieso zijn alle gidsen hier vrouwelijk, ook onderdeel van de modernisering van het land.

's Avonds is er ook van alles te doen in Al Ula. De temperaturen dalen, het wordt aangenaam en er zijn veel plekken om de zonsondergang te bewonderen. Maar ook vele goede restaurants om uit te kiezen.
Een van de bekendste uitzichtpunten is het Harra viewpoint. Een rots met allemaal lounge kuilen, een bar en een waanzinnig uitzicht over de weidse omgeving van Al Ula. Ideaal voor een mooie zonsondergang.
Een andere plek voor een ideale zonsondergang is de Olifantenrots. Een rots in de vorm van een olifant. Ook hier lounge banken, een bar, een dj, is dit Saoedi Arabie? Ja ook dit is Saoedi Arabië.
Of ga naar de Ashar vallei, niet voor niets de vallei waar MBS zijn tenten ook opslaat als hij hierkomt, en hij komt hier veel en graag. Hier vind je de luxueuze Banyan Tree, maar ook het Habitas resort, een van de mooiste en leukste hotels in Ula. Trampolines, zwembad, yoga-retreat, fatbikes en diverse restaurants maken dit hotel tot een plek waar je het wel een aantal dagen volhoudt.
Maar ook staat in de Ashar vallei de iconische Maraya concertzaal. Aan de buitenkant alleen maar glas waarin de omringende woestijn en rotsformaties weerspiegelen. De instagram-proof hotspot van Al Ula. En bovenin zit een fantastisch restaurant!

Of ga gezellig naar het stadje Al Ula, ook helemaal opgehipt met leuke winkeltjes, een heuse friettent, Arabische restaurants en straatmuzikanten.

Een van de meest rigoureuze besluiten in het opengooien van het land voor toeristen is om de heilige stad Medinah ook open te stellen voor niet-gelovigen. En zo kan ik als een van de eerste bij het vrijdagsgebed in de Moskee van de Profeet (een van de belangrijkste moskeeën ter wereld) aanwezig zijn. De moskee zelf in kan niet, maar het plein erom heen wel. Ik kijk m'n ogen uit, pelgrims uit de hele wereld lopen rond; Bangladesh, Oezbekistan, India, Engeland, Soedan, Pakistan, Nigeria etc etc. 
In Medinah zijn nog veel meer moskeeën te bezoeken en het Hejaz spoorwegmuseum. Meer overblijfselen van deze legendarische spoorlijn gebouwd door de Ottmaanse Turken kun je zien in Tabuk en Al Ula. Meer weten over deze spoorlijn, kijk naar Lawrence of Arabia, sowieso een must als je naar dit land afreist.

Ik sluit de reis af in Jeddah, eeuwenoude toegangspoort voor pelgrims naar Mekka en Medinah. Er ligt nu een hypermoderne hogesnelheidstrein tussen deze steden, die mij ook van Medinah naar Jeddah heeft gebracht.
Jeddah heeft een heel ander karakter dan Riyadh. Er heerst een relaxte sfeer als ik tegen zonsondergang over de Corniche flaneer. Overal zitten mensen in het gras te picknicken. Halverwege een mooi uitzicht op de 'hoogste' fontein ter wereld.
De volgende dag ga ik de onderwaterwereld verkennen. Jeddah ligt immers aan de Rode Zee. Daar waar Egypte al bekend staat als duik- en snorkelparadijs, wil Saoedi Arabie dat ook worden. We varen de azuurblauwe zee op en na anderhalve uur varen komen we inderdaad bij een prachtig rif vol levend koraal en tropische vissen. Iets verder op stopt de boot bij wat zandbanken en de kleuren van het water zijn hier adembenemend. Dan weer terug naar de Marinah van Jeddah, ook hier veel ontwikkelingen. Jeddah verandert ook in reusachtig tempo.

Ondanks alle moderne nieuwbouwprojecten in Jeddah, is het leukste deel van de stad toch Al Balad, de oude stad. In deze wijk vol Ottomaanse handelshuizen, vaak van koraal gebouwd, kijk je je ogen uit. Veel is in verval, maar dat geeft het juist z'n charme,. Over paar jaar zal alles gerenoveerd zijn. En 's avonds komt deze wijk helemaal tot leven. De winkels gaan open, men gaat boodschappen doen. de moskee stroomt leeg, er wordt thee en koffie gedronken op de terrassen, de waterpijp gaat rond, straatverkopers doen hun ding.

Een waardige afsluiter van een schitterende reis door een fascinerend land dat net de grenzen open heeft gegooid. Een land dat de komende jaren enorm zal veranderen. Ga nu, zou ik zeggen!