Reisblog tradities in Zuid-Korea

Gamsa Hamidaaaaa 

Wat je moet weten als je drinkt met een Koreaan
Gamsa hamida betekent dankjewel. In de Koreaanse taal waar het wemelt van de beleefdheidsfrases is dit dankwoord niet weg te denken. Je gebruikt het vaak. Heel vaak. Om respect te tonen aan je gesprekspartner.De Koreaanse taal is wat dat betreft ook ingewikkeld, omdat er veel verschillende uitgangen en suffixen bestaan waarmee de verhouding tussen de twee sprekende partijen weergegeven worden. Een ouder persoon krijgt een andere respectvolle uitgang achter een werkwoord dan de jongere persoon. Verder onderscheidt de uitgang zich ook in mannelijk of vrouwelijk. Is de gesprekspartner een vreemde dan is dat ook weer anders dan wanneer je met een vriend praat en dan hebben we het nog niet over familieleden. Familieleden die worden aangesproken krijgen uitgangen die iets zeggen over de verhouding tussen hen en degene die hen aanspreekt. Een nicht aan moederszijde krijgt een andere uitgang dan een neef aan vaderszijde. Ga er maar aan staan!

Zo leer ik tijdens het diner met een hoop soju (sterke rijstwijn) dat Mr. Jang, opperhoofd van de overheidsafdeling van toerisme voor het district Geonjam, en ik hetzelfde bouwjaar hebben. En dat verbindt. We zijn daarmee singeoo, dat zoveel betekent als vrienden met hetzelfde geboortejaar. Dat het daarmee wegen opent tot mooie gesprekken en gebaren is een waar kado voor ons beiden. We gaan samen op de foto, we proosten als eerste met elkaar en mij wordt als eerste van alles uitgelegd door Mr. Jang hoewel hij drie woorden Engels kent en ik geen woord Koreaans. Het maakt niet uit, we begrijpen elkaar en ik voel dat daadwerkelijk ook zo.   Ik bedank hem dus vaak met de prachtige woorden Gamsa-hamida, dankjewel, dat ik het liefst aanzet met een kleine buiging. Er wordt in Korea wat af gedankjeweld. Naast voor ons het normale dankjewel zoals aan iemand die de deur voor je openhoudt, wordt elke gids, spreker, begeleider of gastheer steeds weer door de toehoorders met een luid unisono Gamsa hamidaaaaa bedankt, aangekleed met een buiging en een bedeesd applaus. De spreker geeft een buiging terug en klapt mee uit respect aan de klappers.

Het ziet er op het eerste gezicht in bijvoorbeeld de grote steden Seoul, Gwangju en Busan niet zo uit maar Zuid-Korea is een land waar (confucianistische) tradities hoog in het vaandel staan. Zo weet men altijd wie de oudste of de belangrijkste in het gezelschap is en deze wordt dan ook op een bepaalde manier aangesproken in het Koreaans. Drink ook nooit zo maar tijdens het eten. Pas als de oudste of de hoogste in autoriteit het glas pakt, mag de rest volgen. Neem een kom tijdens het diner aan met de rechterhand en leg je linkerhand op je rechter onderarm. De Koreaanse taal is erg formeel. De manier waarop je iemand aanspreekt geeft aan in welke positie jij je bevindt ten opzichte van de ander.

De zoon des huizes zet thee. Hij zit op zijn knieën op een bamboemat en zet de waterkoker aan die naast hem staat. Op een lage traditionele blankhouten tafel voor hem staan zes kleine aardewerken kommetjes klaar om te worden ingeschonken. Met een zekere elegantie en trefzekerheid giet hij het hete water in een celadon-kleurige theepot en wacht. Hij draagt een wijde lichtgrijze katoenen broek en een smetteloos wit t-shirt. Zijn blote voeten zijn net zichtbaar onder zijn billen. Met trage beweging schenkt hij even later de lichtgroene thee in de kommetjes en reikt deze met twee handen een voor een aan. We kennen elkaar niet en dan is de regel dat men respectvol iets aanreikt met twee handen en deze eveneens met twee handen ontvangt.   

Het Hanok huis van zijn familie Choi is om een binnenplaats gebouwd. In het midden daarvan staan verzorgde boompjes en struiken omringd met paarse en gele bloemen. Hij zit in de grote open ruimte die in open verbinding staat met buiten, er is geen deur, het is eigenlijk meer een open podium, die dient als woonkamer. Aan de wand traditionele lage houten open kasten waar boeken, flesjes, borden en Koreaans sieraardewerk op staat. De was hangt aan een rekje te drogen in dezelfde ruimte. Hij woont hier. Temidden van het hypermoderne Korea. Naast deze ruimte zijn twee kleinere ruimte die afgesloten worden met mooi afgewerkte blankhouten luiken. Het raamwerk is beplakt met geschept papier zoals je in Japan ook wel ziet. De luiken zwaaien niet van links naar rechts open maar van beneden naar boven. Ze hangen aan metalen ringen aan het plafond. Dit is wederom een typisch Koreaanse oplossing zo leer ik.   Aan de overzijde zijn de slaapvertrekken. Kleine afsluitbare ruimtes zonder meubels. De grond is bedekt met typisch Koreaanse lichtbruine vloerafdekking dat doet denken aan mat tape dat op de grond is geplakt. Hier slaap je op dikke gewatteerde dekens als matras. Er hangen twee prachtige schriftrollen in hansa, Chinese kalligrafie, aan de met papier beplakte wanden.   

Links van de grote leefruimte is de voorraadkamer met de waterput. Hier haalt men nog steeds het water uit de put voor dagelijks gebruik. Daar vlak achter staat een klein huisje. Het is het Confucianistische altaar voor voorouders van de familie Choi. Nog steeds worden er jaarlijks rituele offers gebracht aan de voorouders die worden herdacht middels dit altaar. Voorouderverering is springlevend in Korea en dat komt hier tot uiting. Rechts van de leefruimte liggen de slaapvertrekken van de familie.   Het is een smaakvol, puur, eenvoudig en tevens levendig geheel. Ik zou er graag een nachtje willen slapen. Je eet dan samen met de familie in de grote woonruimte, wat op zichzelf al een mooie beleving moet zijn. Een verblijf in een hanok is niet goedkoop. Dat komt omdat er door de Japanse invasie zo verschrikkelijk veel kapot is gemaakt en ook de Koreanen konden zelf de oude oncomfortabele huizen lange tijd niet waarderen. Zo zijn er in de laatste 50 jaar zo'n 70.000 hanoks tegen de vlakte gegaan en zijn er nog maar 10.000 over.

Gelukkig begint men deze traditionele architectuur weer te waarderen en daarom zie je nu dat hanoks weer tot leven worden geroepen door renovatie en er een woning, een restaurant of een hanok stay van te maken.

Christel, juni 2016